ფისოს მოვლის სრული სახელმძღვანელო

დღეს ჩემი პოსტი განსხვავებული იქნება… ის შეეხება ადამიანების ერთ-ერთ ყველაზე ახლო მეგობრებს დედამიწაზე, რომლებიც ძალიან ხშირად სწორედ ჩვენი ფიზიკური და ფსიქიკური ჯანმრთელობის საწინდარი არიან. <3

სარჩევი: ⇓

• მიუსაფარი ცხოველები საქართველოში
•  შესავალი 

1. რწყილებსა და მკბენარებზე დამუშავება
2. ჰელმითებზე დამუშავება
3. დაბანა
4. ვაქცინები
5. კასტრაცია-სტერილიზაცია
6. კვება
7. ფისოს-ტუალეტი
8. გარეთ გაშვება/სეირნობა/დაჩიპვა
9. თმა და ფრჩხილები
10. ფისოს ზოგადი ჯანმრთელობა
11. ჩვევები და ხასიათი
12. ცხოველის აქსესუარები
13. საჭირო ნივთები
14. კლინიკები და ვეტერინარები
15. ჩემს მიერ რეკომენდებული ზოომაღაზიები
16. მედიკამენტები და მკურნალობის ხერხები
17. როგორ ვიპოვოთ დაკარგული ფისო
18. მიუსაფარი ფისოს გაჩუქების ხერხები
19. კანონი ცხოველების შესახებ
20. როგორ ავიყვანოთ ფისო 

პოსტის ბოლო აფდეითი:  17:11:2020

 

კომპანიონი ცხოველები (ძაღლები და კატები) ადამიანებმა საუკუნეების წინ მოიშინაურეს (ძაღლი მგლისგან გამოყვნილი ჯიშია, კატა თავად აირჩია კომპანიონობა). მათი ბუნებრივი მდგომარეობა ადამიანთან ერთად ცხოვრება და სოციალიზაციაა. ამ ცხოველებისთვის ქუჩაში ცხოვრება ზუსტად ისევეა არაბუნებრივი, როგორც ადამიანისთვის. 

ნაკლები ინფორმაციისა და ინტერესის გამო საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის ქუჩის ცხოველების პრობლემები უცნობია.

სამწუხაროდ, 26 წლის განმავლობაში, მეც  მხოლოდ ზოგადი წარმოდგენა მქონდა მათ შესახებ. თუმცა, ჩვენს სადარბაზოს მოჩვეულმა ფისომ ჩემი ცხოვრება რადიკალურად შეცვალა..

 დღეს, სოციალურ ქსელებში ქუჩის ცხოველების დასახმარებლად შექმნილი ბევრი ჯგუფი არსებობს.  ამ ჯგუფების საშუალებით, ადამიანები მიუსაფარ ცხოველებს ეხმარებიან, ცდილობენ მათ გადარჩენას და მსურველ ოჯახებში გაჩუქებას. სამწუხაროდ, მიუხედავად მცდელობისა,  ათასობით ძაღლი და კატა ჩვენი ყურადღების მიღმა რჩება, რადგან ცხოველების მოყვარულების  რესურსები ამოწურვადია. სახელმწიფოს ნება და გამოყოფილი რესურსები რბილად რომ ვთქვათ სასაცილოა.

 

თითოეულმა პასუხისმგებლიანმა ადამიანმა თითო-თითო ქუჩის ცხოველი რომ შეიფაროს, მოუაროს და არ გაამრავლოს, ეს პრობლემა ნელ-ნელა მოგვარდება. რა თქმა უნდა პარალელურად საჭიროა ცხოველების პატრონების გაკონტროლება, ცხოველის დაჩიპვის ვალდებულება, მკაცრი კანონები და შესაბამისი აღსრულება.

საბედნიეროდ ამ ბოლო დროს ქუჩის ცხოველის აყვანის მსურველებმა იმატა, თუმცა უმეტესობა ( ისევე როგორც თავის დროზე მე ) მოვლის პროცედურებში ვერ ერკვევა. დღევანდელი პოსტიც სწორედ ამას ემსახურება. მე შევეცდები ამ პოსტის საშუალებით გასწავლოთ, თუ როგორ უნდა მოუაროთ ფისოს, თუ მის აყვანას გადაწყვეტთ.

---

ფისოს მოვლის პროცედურები:

პირველ რიგში, არ მინდა რომ შეგეშინდეთ. 🙂  წარმოიდგინეთ, ეს რომ ბავშვის მოვლის წესები იყოს რამდენი ასეული გვერდი იქნებოდა 🙂 მაგრამ ბავშვებს ხომ ყველა აჩენს, ზრდის და ყველაფერს უმკლავდება 🙂  ხოდა არც ამ გაიდლაინის შეგეშინდეთ, სადაც ფურცელზე ბევრად რთულად წერია ყველაფერი, ვიდრე სინამდვილეშია:

• ფისოები სახლში მარტო საათები და ზოგჯერ დღეები რჩებიან,
• საშუალოდ 50 გრამი საკვები ყოფნით დღეში,
• 6-12 თვეში ერთხელ სჭირდებათ დაბანა,
• არ სჭირდებათ გასეირნება და უნივერსტეტის თანხის დაფინანსება 🙂

გარდა ამისა, მე პერფექციონისტი ვარ და ყველაფერი იდეალურთან ახლოს მინდა იყოს, მათ შორის ფისოს მოვლის პროცედურებიც. უფრო მარტივადაც შეგიძლიათ გაუმკლავდეთ ამ ყველაფერს ფინანსურადაც და სხვა მხრივაც (თქვენი სურვილისამებრ).

საქართველოში ცხოველის მოვლის კულტურის არ არსებობის გამო ინფორმაციაც ნაკლებია. არსებობს უამრავი ცხოველის მოყვარული ადამიანი, რომელსაც მთელი გულით და სულით სურს დაეხმაროს საკუთარ ცხოველს (საჭირო დროს), ან უზრუნველჰყოს მისი მაქსიმალურად უსაფრთხო და ჯანსაღი ცხოვრება, მაგრამ არ აქვს საკმარისი ინფორმაცია. ეს ბლოგი მათაც დაეხმარებათ მოიპოვონ საინტერესო და საჭირო ინფორმაცია სხვადასხვა საკითხებზე.

---

1: რწყილებსა და მკბენარებზე დამუშავება

ქუჩიდან აყვანილი ფისო, თუ არ არის განსაკუთრებულად გამხდარი ან დასუსტებული, უნდა დამუშავდეს პირველ რიგში რწყილებსა და სხვა მკბენარებზე.

ოფიციალური რეკომენდაციით ცხოველი მკბენარებზე მუშავდება 1 თვეში ერთხელ. უფრო ხშირად ცხოველის დამუშავება არ შეიძლება.

რწყილები და მკბენარები სახლში მცხოვრები ფისოსთვის შეგვაქვს ჩვენი ფეხსაცმლიდან. სახლის პირობებში მკბენარის შემჩნევა მარტივია, ამიტომ თუ თქვენი ცხოველი ზედმეტად ხშირად იქავებს ან ფიზიკურად ხედავთ მათ ბეწვში, მხოლოდ მაშინ დაამუშავეთ. ეს წამლები საკმაოდ ტოქსიკურია და მისი ხშირი გამოყენება ასუსტებს ცხოველს. ჩემი ფისო 9 თვეა რაც ჩვენთან ცხოვრობს და მხოლოდ 3-ჯერ დამუშავდა წრყილებზე ( მეორეჯერ უბრალოდ პროფილაქტიკისთვის).

ჩემს მიერ რეკომენდებული რწყილის წამლები:

• Advantage https://mypetandi.bayer.com/uk/advantage/cat-advantage-cats/ – წაიკითხეთ წამლის შესახებ დეტალურად მათ ვებ-გვერდზე

• Frontline Combo – http://frontline.com.cy/FRONTLINE-RANGE/Pages/FRONTLINE-Combo.aspx – წაიკითხეთ წამლის შესახებ დეტალურად მათ ვებ-გვერდზე

• Advocate – განსაკუთრებით ბევრი მკბენარის არსებობისას, მათ შორის კანის ტკიპების დროს. – https://www.advocate-spot-on.com/en/for-cats/ – – წაიკითხეთ წამლის შესახებ დეტალურად მათ ვებ-გვერდზე

Advocate -ს აქვს საინტერესო ფუნქცია საკუთარ საიტზე, შეგიძლიათ შეადაროთ სხვადასხვა ბრენდის პრეპარატები რომელ პარაზიტებს უმკლავდებიან: https://www.advocate-spot-on.com/en/compare/dog.php გაეცანით დეტალებს ბმულზე:

სამივე პრეპარატის ვებგვერდზე იხილავთ დეტალურ ინფორმაციას ( ვიდეოებს და გაიდლაინებს) თუ როგორ უნდა დაასხათ წამალი, რის პრევენციას ახდენს და ა.შ. გაეცანით ამ ინფორმაციებს.

სამივე მათგანი შეგიძლიათ შეიძინოთ ზოომაღაზიებში ( რეკომენდებულ ზოომაღაზიებს იხილავთ ქვემოთ)

• ყურადღება მიაქციეთ რომ შეიძინეთ კატის და არა ძაღლის წამალი. ძაღლის წამლის გამოყენება კატეგორიულად არ შეიძლება;
• ასევე უმნიშნველოვანესია წამლის დოზირება. როგორც უკვე აღვნიშნე, აღნიშნული წამლები საკმაოდ ტოქსიკურია და არასწორმა გამოყენებამ შესაძლოა გამოიწვიოს ლეტალური შედეგებიც კი (ცხოველის სიკვდილი);
• ძირითადად იყიდება 4 კილომდე და 4 კილო /მეტი წონის კატებისთვის;
• სამივე წამალი არის სითხე. ფრთხილად გახსენით და ფრთხილად დაასხით მინდაოზე (ყურების ქვემოთ, უკან თავზე, ხერხემლის დასაწყისამდე) დაასხით ისე, რომ ცხოველმა ვერ შეძლოს წამლის მოლოკვა, რომ არ მოიწამლოს. მკბენარები იხოცებიან;
• ერთ ღამეში. ვიდეო გაიდლაინები იხილეთ წამლის ოფიციალურ ვებ-გვერდებზე;
• წამლის დასხმამდე 3 დღით ადრე და წამლის დასხმიდან 3 დღე არ შეიძლება ცხოველის დაბანა;
• Advantage და Frontline Combo შეგიძლიათ გამოიყენოთ კნუტებზე 8 კვირის ასაკიდან ( მინიმუმ 1 კილო უნდა იყოს ფისო), ხოლო Advocate შეგიძლიათ გამოიყენოთ 9 კვირიდან (მინიმუმ 1 კილო უნდა იყოს ფისო).

კნუტებზე 2 დღიდან შეგიძლიათ გამოიყენოთ Frontline Spray http://in.frontline.com/products/Pages/frontline-spray ინფორმაცია წამლის შესახებ იხილეთ მის ვებ გვერდზე.

მკბენარები არიან შინაგანი ჭიებისა და ცხოველების სხვა დაავადებების მატარებლები. რადგან ფისოები იატაკზე დადიან და ჩვენი ფეხსაცმლიდან არასასურველ ბაქტერიებს ეხებიან, აუცილებელია მათზე რეგულარულად დაკვირვება და საჭიროებისამებრ დამუშავება.

სახლის დამუშავება: 

არის შემთხვევები, როდესაც ძლიერი დარწყილიანების დროს, სახლშიც მრავლდება რწყილი (მე პირადად არ მქონია ასეთი შემთხვევა) არსებობს საშუალებები, რომლითაც შეგიძლიათ სახლისა და ფისოს ნივთების დამუშავება.

მე პირადად გირჩევთ, როდესაც რწყილებზე და ჰელმითებზე დაამუშავებთ ( ორივე შემთხვევაში) მთლიანად გამოცვალოთ ქვიშა, გარეცხოთ ფისოს ტუალეტი და ჩაყაროთ ახალი ქვიშა.

სახლის დასამუშავებლად კი შეგიძლიათ გამოიყენოთ პრეპარატი ნეოსტომოზანი, რომელიც შეგიძლიათ შეიძინოთ მეცხოველეობის მომსახურების ცენტრში, თამარ მეფის გამზ. #4 -ში. (ინვეტი ჯგუფი) 

ნეოსტომოზანის მოხმარების შესახებ გაეცანით მოცემულ ლინკს: https://invet.ge/ge/products/neostomosan

მოხმარების წესების დეტალები შეგიძლიათ ასევე ჰკითხოთ მაღაზიის კონსულტანტს, ან ვეტერინარს.

---

2: ჰელმითებზე, ანუ ჭიებზე დამუშავება

• რწყილებზე დამუშავებიდან 3 დღის შემდეგ შესაძლებელია ფისოს დაბანა, საფუძვლიანად გაშრობა და ჰელმითებზე დამუშავება.
• ჰელმითები (ჭიები) ქუჩის ცხოველის ორგანიზმში ჩნდება ქუჩის სიბინძურისგან, ძირს ჭამისგან, რწყილებისგან და მიწასთან შეხებისგან. სახლის პირობებშიც რწყილებისგან ან/და მღრღნელებთან კონტაქტისას.
• ოფიციალური რეკომენდაციით,  ჭიებზე ცხოველი უნდა დამუშავდეს 3 თვეში ერთხელ.

ჭიებზე დამუშავების გამეორება რთული საკითხია. არსებობს რამდენიმე მიდგომა, თუმცა რომელია სწორი ვერ გეტყვით:

1: უნდა მოხდეს მე-14 დღეს იმავე დოზით. ანუ მე-14 დღეს იგივე დოზა წამალს უმეორებთ მეორეჯერ ( ჭიების კვერცხები სისხლში მოძრაობენ, პირველ ჯერზე წამალი უკვე გამოჩეკილ ჭიებს გაანადგურებს, მე-14 დღეს კი სისხლში დარჩენილი კვერცხებისგან დაბადებულებს).

2: უნდა მოხდეს 21-ე დღეს იმავე დოზით. ანუ მე-21 დღეს იგივე დოზა წამალს უმეორებთ მეორეჯერ (იგივე მიზეზით)

3: წამლის გამეორება საჭიროა მხოლოდ ძლიერ დაჭიანებაზე ან პირველად მიცემისას. შემდეგ გამეორება არ არის საჭირო.

სასურველია, თუ წამლის მიღებისას ცხოველი იქნება უზმოზე ( ჩემს მიერ რეკომენდებულ წამალს, ანოტაციის მიხედვით უზმოდ ჰყოფნა არ სჭირდება, თუმცა წამალი უზმოზე მაინც უკეთ მოქმედებს).

ჩემს მიერ რეკომენდებული ჭიის წამალი:

• Drontal https://mypetandi.bayer.com/uk/drontal/cat-drontal-cats/ – წაიკთხეთ დეტალურად წამლის შესახებ მათ ვებ-გვერდზე.

• რწყილების წამლის ანალოგიურად დარწმუნდით, რომ ყიდულობთ უშუალოდ კატის და არა ძაღლის ან რაიმე სხვა ცხოველის წამალს;
• ჰელმითებზე დამუშავებისასაც  სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ზუსტი დოზირება.  დრონტალი არის აბი. რომელიც ფრთხილად უნდა დაალევინოთ ფისოს;
• რწყილების წამლის მსგავსად დრონტალიც იყიდება ორნაირი დოზით:  4 კილომდე და 4/მეტი კილო ფისოებისთვის;
• ჰელმითებზე დამუშავებისას სავალდებულოა ზუსტად იცოდეთ ფისოს წონა. თუ სახლის სასწორით ვერ წონით, მიიყვანეთ ის უახლოეს ვეტერინარულ კლინიკაში და სთხოვეთ აწონვა. მაგალითად, თუ ფისო არის 3 კილო – აძლევთ Drontal – ის 4 კილომდე კატებისთვის აბის 2/3-ს. (ორ მესამედს). თუ არის 2 კილო – აძლევთ ნახევარს და ა.შ;
• ფისოს ჰელმითებზე დამუშავება შესაძლებელია მხოლოდ 6 კვირის ასაკიდან  და სასურველია ფისო იწონიდეს 2 კილოს მაინც. ან სხვა შემთხვევაში, გაიარეთ კონსულტაცია ვეტერინართან.
• ჭიებზე დამუშავების შემდეგ, 24 საათში ფისო აუცილებლად უნდა გავიდეს კუჭში, რომ არ მოხდეს ცხოველის მკვდარი ჭიებით ინტოქსიკაცია. მკვდარი ჰელმითები გამოჰყვება განავალს.

რწყილის წამლის ანალოგიურად ჭიის წამალიც საკმაოდ ტოქსიკურია, ამიტომ თავად გადაწყვიტეთ რამდენად ხშირად სჭირდება ცხოველს ჭიებზე დამუშავება ( სიმპტომების, განავალში მისი აღმოჩენის, სახლში არსებული სისუფთავის და სხვა მდგომარეობების გათვალისწინებით. ) თუმცა მინიმუმ 3 თვე  დაიცავით შუალედი.

https://www.youtube.com/watch?v=aWlpsTh6ddk – გაიდლაინი, თუ როგორ დავალევინოთ ფისოს წამალი

---

3: დაბანა

ფისოები, ძაღლებისგან განსხვავებით არ გადიან გარეთ და რაც მთავარია თავს თავად ისუფთავებენ (ილოკავენ, „ბანაობენ“).  მათი კანი არის ადამიანის კანისგან რადიკალურად განსხვავებული და ძალიან მშრალი, შესაბამისად მათი ხშირად დაბანა არ შეიძლება. იდეალურია, თუ ფისოს დაბანთ მაქსიმუმ 1 წელიწადში ერთხელ.

გაითვალისწინეთ მნიშვნელოვანი გარემოება: კატების უმეტესობისათვის დაბანა არის საშინელი სტრესი, თუ ხედავთ, რომ თქვენი ცხოველს წყლის ძალიან ეშინია, ნუ გარისკავთ მის დაბანას, რადგან კატებში ძალიან ხშირია სტრესისგან და შიშისგან გამოწვეული ინფარქტები. ასევე, თუ კატის ორგანიზმი ებრძვის რაიმე ვირუსს, დაბანისგან მიღებული სტრესით ან დაბანის შემდეგ გაცივებით შესაძლოა ამ ვირუსის პროვოცირება და იმუნური სისტემის დაქვეითება გამოიწვიოთ.

ბეწვის გასაწმენდად შეგიძლიათ გამოიყენოთ ძმრის, წყლისა და სპირტის 1:1:1 შეფარდებული ხსნარი, რომლითაც შეგიძლით გაწმინდოთ ცხოველი.

არსებობს სპეციალური ცხოველების სველი ხელსახოცები, იყიდება ზოომაღაზიებში,  როგორც კნუტებისთვის, ასევე კატებისთვის. დიდ ხანს გეყოფათ. 3-4 ცალით შეგიძლიათ გაწმინდოთ თვეში 1-2ჯერ და საკმარისია კატისთვის ( თუ არ გაგყავთ საბელით სასეირნოდ).

სველი ხელსახოცები იყიდება ზოომარტში, 4pets.ge -ში და აგრარული უნივერსტეტის ვეტერინარულ კლინიკაში (მე სადაც მინახავს).

თუ ცხოველს ბანთ, აუცილებლად უნდა დაბონოთ  კატის ხარისხიანი შამპუნით. ადამიანის შამპუნი, საპონი ძალიან საზიანოა მათი კანისთვის. შესაძლოა გამოიწვიოს სოკოს გაჩენა, თმის ცვენა და ა.შ.

ჩემს მიერ რეკომენდებული შამპუნების ბრენდები:

Animology  https://www.animology.co.uk/product-category/cat/ – წაიკითხეთ დეტალურად შამპუნის შესახებ მათ ვებ-გვერდზე. 

Bio Petactive https://en.biopetactive.com/avada_portfolio/natural-honey-shampoo-cat/ – წაიკითხეთ დეტალურად შამპუნის შესახებ მათ ვებ-გვერდზე. 

დაბანის შემდეგ ფისო აუცილებლად კარგად უნდა გაშრეს, რომ არ გაცივდეს. ფენის ფაქტობრივად ყველა კატას ეშინია. გადააფარეთ პირსახოცი თავზე, რომ ფენი ვერ დაინახოს და უფრო წყნარად მიიღოს ის. აკონტროლეთ ფენის დისტანცია კანთან, რომ არ დაწვათ ცხოველი. თუ კატას ფენის ისე ეშინია, რომ „ხტება“  არ დაბანოთ ის ზამთარში, ხოლო თბილ ამინდებში ძაალიან კარგად გაამშრალეთ მხოლოდ პირსახოცით.

გაითვალისწინეთ, რომ ფისოს არავითარ შემთხვევაში ყურში წყალი არ უნდა ჩაუვიდეს! ყურები გაწმინდეთ მხოლოდ ზედაპირულად ბამბით, ყურის საფუძვლიანი გაწმენდა მხოლოდ გამოცდილ ვეტერინარს მიანდეთ.

ცხოველისთვის დაბანა საკმაოდ სტრესული მდგომარეობაა. იშვიათად, რომ ცხოველს დაბანა უყვარდეს. ამიტომ შეეცადეთ მაქსიმალურად მშვიდი გარემო შეუქმნათ ამ დროს. თუ ფიზიკურად ვერ ახერხებთ ცხოველის გაჩერებას, წაიყვანეთ გრუმერთან, თუმცა გირჩევთ დაბანაში თქვენც მიიღოთ მონაწილეობა, რომ ნაკლებად დაისტრესოს ნაცნობი სახის დანახვით 🙂

---

4: ვაქცინები

ისევე როგორც ადამიანს, სხვადასხვა ვირუსებისგან თავის დასაცავად, ცხოველსაც სჭირდება ვაქცინები. ცხოველების დაავადებების უმრავლესობა ადამიანზე გადამდები არ არის, თუმცა ძალიან საშიშია თავად ცხოველისათვის.

არსებობს ორი სავალდებულო ვაქცინა:

• კომპლექსური აცრა ( რამდენიმე, ცხოველისთვის განსაკუთრებულად საშიში და სასიკვდილო ვირუსების კომპლექსი)
• ცოფის აცრა

ჩემს მიერ რეკომენდებული ვაქცინების ბრენდები:

 

Nobivac – ჰოლანდია, ცოფის ვაქცინა ვადა 3 წელი https://www.msd-animal-health.ph/products/131_118598/productdetails_131_118766.aspx – დეტალური ინფორმაცია აღნიშნული ვაქცინის შესახებ იხილეთ მოცემულ ვებ-გვერდზე.

PureVax – საფრანგეთი, შედის 4 ვირუსი, ვადა 1 წელი ქლამიდიოსისთვის, 3 წელი სხვა ვირუსებისთვის https://www.ema.europa.eu/en/medicines/veterinary/EPAR/purevax-rcpch – დეტალური ინფორმაცია აღნიშნული ვაქცინის შესახებ იხილეთ მოცემულ ვებ-გვერდზე.

PureVax RCPCh -კომპლექსურ აცრაში შედის:

დასუსტებული რინოტრაქეიტის ვირუსი

მკვდარი კალცივირუსი

დასუსტებული ქლამიდიოსის ვირუსი

დასუსტებული პორვოვირუსი

• იმისათვის, რომ ვაქცინამ არ გამოიწვიოს გართულება, ან/და არ გააცოცხლოს დასუსტებული ვირუსები, რომელიც შედის ვაქცინის დროს ორგანიზმში,  ცხოველი ვაქცინაციის დროს უნდა იყოს ჯანმრთელი, არ უნდა იყოს დასუსტებული და უნდა იყოს ჰელმითებზე და მკბენარებზე უკვე დამუშავებული.
• ვაქცინის გაკეთებიდან 1-2 დღე შესაძლოა ფისო იყოს უხასიათოდ, ჰქონდეს უმადობა, თუმცა სიმპტომები არ უნდა გაგრძელდეს 2 დღეზე დიდი ხნით.
• ვაქცინის დროს ვაქცინის ორი დოზა კეთდება ცხოველის კან ქვეშ ინექციურად. პირველი ინექცია უნდა გაკეთდეს მინიმუმ 8 კვირის ასაკის კნუტზე, უფრო პატარა ასაკზე არ შეიძლება, ხოლო თუ კნუტმა დედისგან მიიღო მაღალი დოზით ანტისხეულები დედის მუცლიდან და დედის რძიდან, მაშინ ვაქცინაცია უნდა მოხდეს მინიმუმ 12 კვირის შემდეგ.
• ფისოს ხელმეორედ აცრა უნდა მოხდეს პირველად  მიღებული აცრიდან  3-4 კვირის შუალედში.
• შემდეგ კი ქლამიდიოზისთვის წელიწადში ერთხელ, ხოლო სხვა ვირუსებისთვის 3 წელიწადში ერთხელ უნდა მოხდეს არსებული აცრის გადამეორება ( უკვე მხოლოდ 1 ინექციით).
• ვაქცინისთვის  ცხოველი აუცილებლად მიიყვანეთ ვეტერინართან. ან 100%-ით უნდა იცოდეთ, რომ თქვენს მიერ სპეც. მაღაზიაში ნაყიდი ვაქცინა არის უსაფრთხო და კარგი ხარისხის + უნდა იცოდეთ ნემსის სწორად გაკეთება.
• შეამოწმეთ რომელი ბრენდის ვაქცინა უკეთდება თქვენს ცხოველს.
• კლინიკაშივე შეიძინეთ ცხოველის საერთაშორისო პასპორტი და აღნიშნეთ მასში ვაქცინის გაკეთების თარიღი და ბრენდი ვეტ. კლინიკის ბეჭდით.
• ცოფის აცრა კეთდება კომპლექსურის ბოლო აცრიდან მინიმუმ  10 დღის შემდეგ და მხოლოდ ერთხელ. ( 3 წელიწადში გადამეორებით)
• ცოფის აცრა კეთდება მინიმუმ 12 კვირის ასაკიდან და არა უფრო ადრე.

სახლში მცხოვრები ცხოველისთვის ვირუსული ბაქტერიების შეტანა შეგვიძლია ჩვენ, ჩვენი ფეხსაცმლისა და ტანსაცმლისგან. თუ შემთხვევით აღმოვჩნდით დაავადებული ცხოველის სიახლოვეს, შევეხეთ მის ბეწვს, ნერწყვს, ფეკალიას და შემდეგ რომელიმე მათგანი შევიტანეთ სახლში, ცხოველი შესაძლოა დაავადდეს. მაგალითისთვის კატის საკმაოდ საშიში ვირუსი რინოტრაქეიტი გადამდებია საკმაოდ მარტივად, ჰაერ-წვეთოვანი გზით.

ცოფის შემთხვევაში შანსები ძალიან მცირეა, რადგან ცოფი არ გადადის ჰაერ-წვეთოვანი გზით და ცოფის შემთხვევები ქალაქში ძალიან მცირეა, თუმცა რომ გამორიცხოთ თუნდაც 1% რისკი, რეკომენდებულია ცხოველის აცრა.

---

5: კასტრაცია-სტერილიზაცია

ეს არის ერთ- ერთი უმნიშვნელოვანესი საკითხი ცხოველის მოვლის პირობებში. ჩვენს ქვეყანაში ძალიან ბევრი ადამიანისათვის, ინფორმაციაზე წვდომის ნაკლებობის გამო, შექმნილია არასწორი დამოკიდებულება ამ ოპერაციის მიმართ. ამიტომ, ვეცდები მაქსიმალურად დეტალურად ავხსნა ამ პროცედურის მნიშვნელობა.

1. კატებისა და ადამიანების სექსუალობა თავისი არსით აბსოლუტურად სხვადასხვა ცნებებია.

2. კატებს ამოძრავებთ მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარი სახეობის გადარჩენის ინსტიქტი, რომლის საწყისიც პირველ რიგში არის გამრავლება. ამიტომ მას გენეტიკურად ჩადებული აქვს გამრავლების ინსტიქტი. ინსტიქტის აღძვრის გამო ცხოველების ჰორმონები გამრავლების პერიოდში ირევა ( ადამიანისგან განსხვავებით). ეს არის ერთადერთი მიზეზი, თუ რატომ აქვთ კატებს სექსუალური აქტის ინსტიქტური და გაუაზრებელი სურვილი. კატებს სექსუალური აქტი არ აქვთ სიამოვნების მიღების მიზნით.

3. კატებისთვის სექსუალური აქტი არის ფიზიკურად ძალიან მტკივნეული და ფსიქოლოგიურად სტრესული პროცესი.

4. განსხვავებით ადამიანებისგან, კატებს არ შეუძლიათ კონტრაცეპტივებისა და სხვადასხვა თავდაცვის საშუალების გამოყენება, შესაბამისად, თითქმის ყოველი აქტის შემდეგ მდედრები ორსულდებიან და იძულებულები არიან გააჩინონ შთამომავლობა. 1 ორსულობიდან  ჩნდება საშუალოდ  3-5 კნუტი. წელიწადში მინიმუმ 4 ორსულობა..

5. თითოეული ორსულობა/მშობიარობა/ლაქტაცია ასუსტებს ცხოველს, (დაორსულებასა და პოპულაციის გამრავლებაზე კი კატის ორივე სქესია პასუხისმგებელი)

6. იმის გამო, რომ წლების განმავლობაში ჩვენს ქვეყანაში, ევროპისგან განსხვავებით, არ კონტროლდება შინაური ცხოველების პოპულაცია და იმის გამო, რომ პატრონების უმრავლესობა საკუთარი ცხოველის მიერ გაჩენილ შთამომავლობას უბრალოდ ნაგავში გადაყრით/გარეთ გაყრით იცილებს თავიდან, დღეს საქართველოში კატების პოპულაცია უკონტროლოდ და უდიდესი რაოდენობით არის გამრავლებული, ასევე არეულია ჯიშები.

7. კნუტების, განსაკუთრებით მეტისი ე.წ. უჯიშო კნუტების გაჩუქების შანსი ძალიან მცირეა, გაჩუქების შემთხვევაშიც კი, სამწუხაროდ ხშირად ახალი პატრონი უპასუხისმგებლო ადამიანიც აღმოჩნება ხოლმე და საბოლოოდ გაჩუქებული კნუტებიც ქუჩაში ხვდებიან. ყოველდღიურად კი ასობით კნუტი კვდება:

• შიმშილით,
• მანქანების ბორბლებით,
• სხვ+ადასხვა ვირუსებისგან ნელი წამებით,
• ბოროტი ადამიანების ძალადობით,
• ბავშვების ძალადობით,
• სხვა აგრესიული ცხოველების თავდასხმით,
• ნაგვის ყუთში გადაგდება-გაგუდვით.

8. სტერილურ/კასტრირებულ ცხოველებში საშვილოსნოს, სარძევე ჯირკვლების, პროსტატის, საშარდე გზების სიმსივნეების რისკები მინიმუმამდე ( ზოგ შემთხვევაში ნულამდე) დადის.

9. სტერილიზაცია/კასტრაციის ოპერაციის შემდეგ ცხოველის ხასიათი არ იცვლება. მისი პერსონალური თვისებები რჩევა უცვლელი. ცხოველს ამ ოპერაციის შედეგად არ უქვეითდება თამაშის, კომუნიკაციის თუ სხვა სურვილები. ერთადერთი შედეგი რაც ამ ოპერაციის შედეგად დგება არის ის, რომ ცხოველის ჰორმონები აღარ ირევა და მას აღარ უჩნდება გამრავლების ინსტიქტი. 

10. განვითარებულ ქვეყნებში ცხოველების სახლის პირობებში გამრავლება და მით უმეტეს გაყიდვა იკრძალება. ძაღლებსა და კატებს ამრავლებენ მხოლოდ ლიცენზირებული საშენები, რომლებიც აკონტროლებენ მათ რაოდენობასა და პოპულაციას, ასევე აკონტროლებენ ჯიშების სწორად შეჯვარებას და მინიმუმამდე დაყავთ გენეტიკური თუ სხვა სახის ანომალიების განვითარების რისკები.

11. ევროპის განვითარებულ ქვეყნებში სახლში მცხოვრები ყველა ცხოველი არის დაჩიპული, რადგან მისი დაკარგვის შემთხვევაში მოხდეს პატრონის სწრაფი იდენთიფიკაცია, ხოლო გამოგდების შემთხვევაში პატრონის დაჯარიმება და მისთვის ახალი ცხოველის აყვანის უფლების შეზღუდვა.

12. ევროპის განვითარებულ ქვეყნებში, მიუსაფარი ცხოველები ქუჩაში ფაქტობრივად არ არსებობენ. გამოგდებული-მიტოვებული ცხოველები ხვდებიან კეთილმოწყობილ თავშესაფრებში და მათი უმეტესობა თავიდან ჩუქდება.

13. განვითარებულ ქვეყნებში არსებობს პროგრამები, რომლებიც საკუთარ მოქალაქეებს ეხმარებიან სურვილის შემთხვევაში უკვე განვითარებადი ქვეყნებიდან (მაგალითად საქართველოდანაც კი) აიყვანონ მიუსაფარი ცხოველი.

ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებისა და ინფორმაციის გათვალისწინებით საჭიროა ცხოველის სტერილიზაცია/კასტრაცია.

ჩვენ უნდა შევძლოთ და მოვახერხოთ, რომ ცხოველები ქუჩაში აღარ ცხოვრობდნენ, ამისთვის კი პირველ რიგში უნდა ვაკონტროლოთ მათი პოპულაცია.

ოპერაციის წინ აუცილებელია ცხოველის ორგანიზმის მომზადება, იმისათვის, რომ მაქსიმალურად შემცირდეს ნარკოზის გავლენით ან ცხოველის ორგანიზმის სისუსტით გამოწვეული რისკები:

• სისხლის საერთო ანალიზი
• ბიოქიმიური ანალიზი
• შარდის და განავლის ანალიზი
• ულტრასონოგრაფია და ფისოს გარეგნული დათვალიერება
• გულის შემოწმება (კარდიოგრამა (!) (არაჯანსაღი გული ან ნარკოზს ვერ გაუძლებს, ან მომავალში გამოიწვევს თრომბის რისკებს, რაც ლეტალურად სრულდება)
• ტესტი წამლის ალერგიულობაზე ( საჭიროების შემთხვევაში, ოპერაციისას ყველა საჭირო ანტიჰისტამიური წამლის არსებობისათვის)

აღნიშნული პროცედურები დაკავშირებულია ხარჯებთან, ხოლო სტერილიზაცია-კასტრაციის ოპერაციები მარტივია. აქ მთავარი რისკი არის ნარკოზი. თუ გსურთ, რომ თქვენი ცხოველისთვის რისკები მინიმუმადე დაიყვანოთ, სჯობს გააკეთოთ მაქსიმალურად ყველა ანალიზი-შემოწმება.
თუ არ გაქვთ შესაბამისი ფინანსური საშუალება, მინიმალური რაც აუცილებლად უნდა გააკეთოთ არის:

ცხოველის გარეგნული დათვალიერება ოპერაციის დღეს (ფილტვების მოსმენა, ჯირკვლების შემოწმება, ყურების, თვალების, პირის შემოწმება, სიცხის გაზომვა)

ოპერაციის დღესთან მაქსიმალურად ახლოს სისხლის საერთო ანალიზის აღება

ოპერაციამდე წყილებზე და ჭიებზე დამუშავება იმუნური სისტემის ამაღლების მიზნით (დამუშავებიდან მხოლოდ 2 კვირის შემდეგ არის სასურველი ოპერაციის დანიშვნა)

პროფესიონალმა და სანდო ვეტერინარმა იცის, რომ ნარკოზის მიცემის შემდეგ უნდა დააკვირდეს ცხოველის რეაქციას, თუ სუნთქვა გაძნელდა, არის ალერგიული რეაქცია ან ნებისმიერი სხვა სახის ანომალია, ოპერაცია არ უნდა ჩატარდეს. კარგი იქნება თუ ვეტერინარს წინასწარ ეტყვით ამ ყველაფრის შესახებ, რომ მანაც იცოდეს თავად თქვენ  რამდენად ინფორმირებული მიდიხართ ოპერაციაზე.

ვეტერინარების უმეტესობა ზემოთ აღნიშნულ პროცედურებს საქართველოში არ ატარებს და არც პატრონს აფრთხილებს მათ შესახებ ორი მიზეზის გამო: 1. იცის საქართველოში არსებული ეკონომიკური მდგომარეობა და ცხოველის მოვლის კულტურის დონე, 2. არ სურს ზედმეტი პროცედურებით დააშინოს პატრონი და არ თვლის საჭიროდ დაბალი რისკის მქონე ოპერაციისთვის ამდენი ანალიზის ჩატარებას.

სტერილიზაცია/კასტრაცია არ უნდა მოხდეს ფისოს „აქტიური ატეხვის“ პროცესში. უნდა დაელოდოთ რომ ამ პერიოდმა გადაუაროს და შუალედში გაკეთდეს ოპერაცია.

ატეხვის ნიშნები მდედრებსა და მამრებშიც საკმაოდ გამოხატულია. გარეთ გაპარვის აქტიური სურვილი, არაბუნებრივი კნავილი, აღზნებული ხასიათი, გაღიზიანება, მამრების შემთხვევაში სახლში მოშარდვა ე.წ. ადგილის მონიშვნის მიზნით.

ოპერაციის გაკეთება შესაძლებელია  6-7 თვიდან.

სტერილიზაციის ოპერაცია კასტრაციასთან შედარებით უფრო რთულია. თუმცა გრძელვადიან პერსპექტივაში ბევრად უსაფრთხო.

კასტრაციის ოპერაციის შემდეგ 10% შემთხვევაში შესაძლოა მამრ ფისოს განუვითარდეს საშარდე გზებისა და შემდეგ უკვე თირკმელების პრობლემა. ამ რისკის თავიდან ასაცილებლად, დაახლოებით 3 თვეში ერთხელ მაინც, შეუცვალეთ თქვენს კასტრირებულ ფისოს საჭმელი და მიეცით Urinary Care Dry Cat Food – საკვები საშარდე გზების მოვლისათვის ( ამ ინფორმაციას სავარაუდოდ არ მოგაწვდით ვეტერინარი).

აღნიშნული საკვები (საქართველოს ბაზარზე) აქვს  სუპერ პრემიუმ საკვების ბრენდს Royal Canin-ს. https://www.royalcanin.com/ca/en_ca/cats/products/retail-products/urinary-care-dry-cat-food – დეტალები აღნიშნული საკვების შესახებ იხილეთ მათ ოფიციალურ გვერდზე.

სტერილიზაციის შემდეგ ცხოველი მიდრეკილი ხდება სიმსუქნისადმი. ამიტომ უნდა გააკონტროლოთ საკვების დოზირება. სუპერ პრემიუმ საკვების ზოგიერთ ბრენდს აქვს სპეციალური კვება სტერილური ცხოველებისთვის, სადაც ცხიმის შემცველობა უფრო დაბალია. სხვა შემთხვევაში უბრალოდ აკონტროლეთ საკვების დოზირება და არ მისცეთ ბევრი.

როგორც ზემოთ უკვე აღვნიშნე, პოსტში აღნიშნული 5 პროცედურა უნდა ჩატარდეს მხოლოდ ჯანმრთელ ფისოზე. თუ ფისო ზედმეტად დასუსტებული და ნაშიმშილარია, ან აქვს რაიმე სახის დაავადების სიმპტომები, ჯერ უნდა მოხდეს მისი დაშრატვა (ინექციის საშუალებით წინასწარ გამზადებული ანტისხეულების ორგანიზმში შეყვანა, რომელიც ცხოველის ორგანიზმის მაგივრად გაუმკლავდება ამა-თუ იმ ვირუსს, არსებობის შემთხვევაში), მოძლიერება, საჭიროების შემთხვევაში გადასხმების გაკეთება, იმუნოსტიმულატორების მიცემა და სხვ. აღნიშნული გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს გამოცდილმა და სანდო ვეტერინარმა.

---

6: კვება 

ცხოველებში არსებობს სამი სახის კვება: მშრალი, სველი და ბუნებრივი.

მშრალი კვება – ე.წ. კორმი

სველი კვება – არ აგერიოთ ე.წ. ჟელეებში, რომლის ხშირი მიცემაც არ შეიძლება. სველი კვება, საკმაოდ დაბალანსებული და კარგი კვების ტიპია, მაგრამ საქართველოში სამწუხაროდ არ იყიდება.

ბუნებრივი კვება – ადამიანის საკვები, ის საკვები, რომელიც ცხოველსაც ეჭმევა, მაგრამ ამ დროს საჭიროა საჭირო ნივთიერებების ზუსტად განსაზღვრა, დოზირება და კოტროლი, ამისთვის საჭიროა ან ძალიან ბევრი სახელმძღვანელოს კითხვა, ან ვეტერინარ-ნუტრიციონისტი, რომელიც საქართველოში უბრალოდ არ არის.

შესაბამისად, საქართველოს პირობებში, იდეალურ ვარიანტად რჩება მშრალი კვება.

მშრალი კვება იყოფა 4 კატეგორიად:

• ეკონომი ( ვისკასი, ფრისკასი, კიტი კეტი, პედიგრი და სხვა ბევრი უბედურება)
• პრემიუმი (Brekkies და სხვ.)
• სუპერ პრემიუმი ( Purina Pro Plan, Advance, Royal Canin, Senabelle, Bonacibo და სხვ.)

• ჰაი კლასი (  Acana, Orijen, True Instinct და სხვ. )

ეკონომ და ხშირად პრემიუმ კლასის საკვებიც იწვევს სხვადასხვა ორგანოების დაზიანებას, რადგან მათში ბუნებრივი საკვები ძალიან ცოტაა, სავსეა ქიმიკატებით და სხვა საშიში დანამატებით. სტაბილურად ასეთი საკვების მიცემა ცხოველისთვის და მისი შინაგანი თუ გარეგანი ორგანოებისათვის საზიანოა და მის სიცოცხლის ხანგრძლივობას ძირითად შემთხვევებში საკმაოდ ამცირებს. (წარმოიდგინეთ, რომ მხოლოდ McDonalds -ის საკვები ჭამოთ მთელი ცხოვრება).

ჰაი კლასის საკვები ძვირია, თუმცა ვისაც ამის შესაძლებლობა გაქვთ, იდეალურია.

ჰაი კლასის საკვებიდან გამოვყოფდი Acana-ს (მე თავად ამ საკვებს ვაჭმევ). კანადური ბრენდია, რომელსაც სხვადასხვა ჯილდოები აქვს მოპოვებული, არის ძალიან დაბალანსებული და მაღალი ხარისხის საკვები. თუმცა, ყველა კატის ორგანიზმი  ვერ იღებს Acana-ს, მასში შემავალი ძალიან მრავალფეროვანი იგრედიენტების გამო – შესაძლოა რომელიმე მათგანზე აღმოაჩნდეს ცხოველს ალერგია, მიუღებლობა მალე გამოჩნდება.  ჩემმა  ფისოებმა საბედნიეროდ კარგად მიიღეს 🙂

Acana-ს ოფიციალური შემომტანი საქართველოში არის “ზოომარტი”. სამწუხაროდ კატებისთვის მხოლოდ ერთი სახის საკვები აქვთ წარმოდგენილი Acana Wild Prairie (for cats).

https://acana.com/our-foods/cat-foods/regionals-cats/wild-prairie/ – დეტალური ინფორმაცია აღნიშნული საკვების შესახებ იხილეთ მათ ვებ-გვერდზე ( დალინკულია ის საკვები, რომელიც იყიდება საქართველოში).

მის ალტერნატივად კი (საქართველოს ბაზარზე) შეგიძლიათ გამოიყენოთ True  Instinct. მისი შემომტანიც ზოომარტია. Acana-სგან განსხვავებით, ამ ბრენდის საკვების რამდენიმე ვარიანტია წარმოდგენილი ზოომარტში. მე უპირატესობას high meat -ს ვანიჭებ.

https://www.trueinstinct.com/en/natural-cat-food/dry – დეტალური ინფორმაცია აღნიშნული საკვების შესახებ იხილეთ მათ ვებ-გვერდზე.

ზოგადად, სანამ შეიძენთ ნებისმიერ საკვებს, შეამოწმეთ მათი შემადგენლობა. რომ იცოდეთ რას აჭმევთ თქვენს ფისოს. შემადგენლობა აწერია ტომრებს უკან, ან შეგიძლიათ მოძებნოთ ამ ბრენდის ონლაინ საიტებზე. კატებისთვის (ძაღლებზე უფრო მეტად) სასურველია მაქსიმალურად დიდი რაოდენობით ცილა (პროტეინი), ცხიმი და ძალიან ცოტა ნახშირწყალი, ისიც უფრო ბოსტნეულის და ხილის სახით, ვიდრე მარცვლეულის. ითვლება, რომ თუ საკვებში არ შედის მარცვლეული, ის ყველაზე მაღალი ხარისხისაა.

ყველაზე მაღალი ხარისხის საკვებად ითვლება ე.წ. ჰოლისტიკური (holistic) საკვები, რაც ნიშნავს იმას, რომ  საკვები დამზადებულია ჯანსაღი და თავის ნატურალურ მდგომარეობასთან მაქსიმალურად მიახლოვებული პროდუქტებით,  ცხოველის ოპტიმალური ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობისთვის. ჰოლისტიკურ საკვებში არ არის დამატებული ქიმიური საკვები დანამატები, მზადდება გაუყინავი ხორცისგან და ა.შ.

Acana და Orijen (ორივეს ერთი მწარმოებელი ჰყავთ) – ჰოლისტიკურის მსგავსი საკვებია, თუმცა მათ კიდევ განსხვავებული მიდგომა აქვთ საკვებისადმი. ეს ბრენდები საკუთარ პროდუქტს ბიოლოგიურად შესაბამის საკვებს უწოდებენ.

სუპერ პრემიუმ ბრენდებიდან  საქართველოში შესაძლებელია შეიძინოთ:

Royal Canin – ოფიციალური შემომტანი ზოომაღაზია „ზოოსითის“ ქსელი https://www.royalcanin.com/us/cats – გაეცანით Royal Canin -ის საკვებს და მის შემადგენლობას მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.

Advance – ოფიციალური შემომტანი „ზოომარტის“ ქსელი. https://www.advancepet.com.au/products/cat/ – გაეცანით Advance -ის საკვებს და მის შემადგენლობას მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.

Purina Pro Plan -მე არასდროს მიყიდია, მაგრამ როგორც ვიცი ორიგინალი აქვთ „ზოოპლაზას“ ქსელში. https://www.proplan.com/cat – – გაეცანით Purina Pro Plan-ის საკვებს და მის შემადგენლობას მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.

Bosch ( კატებისთვის Senabelle -ს სახელით)  – არც ეს საკვები მომისინჯავს, თუმცა “ზოოტოპია” (Zootopia shop) ამ ზოომაღაზიას შემოაქვს როგორც ვიცი. https://www.bosch-tiernahrung.de/katzenfutter – გაეცანით Bosch -ის საკვებს და მის შემადგენლობას მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.

Bonacibo – ეს საკვებიც არ მომისინჯავს. შეგიძლიათ შეიძონოთ მაღაზიაში 4pets.ge  https://www.bonacibo.com/bonacibo/for-cats/ – გაეცანით Bonacibo -ოს საკვებს და მის შემადგენლობას მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.

ხუთივე ბრენდს აქვს წარმოდგენილი საკვები სხვადასხვა დანიშნულებისთვის: ცალკე კნუტებისთვის, ცალკე მოხუცი კატებისთვის, თმისა და კანისთვის, კუჭ-ნაწლავის პრობლემებისთვის, სენსიტიური, პრეტენზიული კატებისთვის და სხვ. საქართველოში რა თქმა უნდა არჩევანი უფრო მწირია, თუმცა შეძლებთ რაიმის არჩევას. ამ ბრენდებს შორის Purina Pro Plan-ს ყველაზე ნაკლებად ვუწევ მე პირადად რეკომენდაციას.

ჟელეები – გასანებივრებლად და გასართობად შეგიძლიათ მაქსიმუმ თვეში 2 ჯერ შეიძინოთ თქვენი ფისოსთვის ჟელეები, რადგან ძირითადად ძალიან უყვართ. მე რეკომენდაციას (საქართველოში არსებულ ალტერნატივებს შორის) ვუწევ მხოლოდ Royal Canin-ის ჟელეებს.

 ცხოველებისათვის იყიდება ასევე სხვადასხვა სნექები (სასუსნავები), თუმცა მათში არსებული ქიმიური შემადგენლობის გამო, არ გირჩევთ მათ შეძენას, სჯობს თქვენი ფისო თინუსის ნაჭრით, ან მოხარშული ქათმის ფილით გაანებივროთ, ვიდრე მისცეთ ქიმიკატები.

რაც შეეხება ვიტამინებს – გამოიყენეთ მხოლოდ კვალიფიციური ვეტერინარის მიერ დანიშნული კონკრეტული ვიტამინები, რადგან თუ ვიტამინების შემადგენლობა ემთხვევა საკვების შემადგენლობას ( ვგულისხმობ შემავალ ნივთიერებებს), ამ შემთხვევაში თქვენ უბრალოდ აორმაგებთ ამ ყველაფერს კატის ორგანიზმში.  ნუ შეიძენთ სხვადსხვა წამლებსა თუ დანამატებს თქვენი ან ზოომაღაზიის კონსულტანტის ინიციატივით.

საკვები, რომლებიც კატეგორიულად აკრძალულია კატისთვის:

•  ხახვი და ნიორი ( მათ შორის შემწვარი ან მოთუშული, ნებისმიერ საკვებში)
• ყურძენი და ქიშმიში
• ალკოჰოლი
• შაქარი, ნებისმიერი ტკბილი და შოკოლადი ( ტკბილის რეცეპტორები კატებს საერთოდ არ აქვთ, შაქარი და შაქრის ნებისმიერი შემცვლელი, განსაკუთრებით Xylitol უარყოფითად აისახება ცხოველის ორგანიზმზე, შესაძლოა გამოიწვიოს სიბრმავეც)
• დიდი რაოდენობით მარილი ( აგროვებს თირკმელებსა და საშარდე გზებში კენჭებს )
• შემწვარი და ნებისმიერი ძალიან ცხიმიანი საკვები ( გამოიწვევს ლიპიდოზს, როდესაც ცხოველის ორგანოები ეხვევა ცხიმში და უჭირს ფუნქციონირება)
• რძის ნაწარმი და ლაქტოზა ( რძეში შემავალი ნივთიერება ლაქტოზა არის საშიში ფისოებისთვის, რადგან ამ ნივთიერებას კატების უმრავლესობა ვერ ამუშავებს. კატისა და რძის სიყვარული არის არასწორი მითი. კნუტებისთვის უნდა შეიძინოთ სპეციალური კატის რძე, რომელიც იყიდება 4pet.ge მაღაზიასა და აგრარული ვეტ. კლინიკაში)
• საფუარიანი პური და ცომეული
• ავოკადო
• ისპანახი (თუ ცხოველს აქვს საშარდე გზების პრობლემა, სხვა შემთხვევაში დაშვებულია)
• ღორის ხორცი ნებისმიერ მდგომაროებაში ( უცნაურია, მაგრამ True Instinct-ის საკვებმა დაიწყო საკუთარ რაციონში ღორის ხორცის შეტანა)
• უმი ხორცი და თევზი, მათ შორის სუში ( მიუხედავად იმისა, რომ ქართველი ვეტერინარების მიერ გსმენია უმი ხორცის დანიშვნა – როდესაც კალციუმი და ცილა აკლია კატის ორგანიზმს, საერთაშორისო გაიდლაინები ძალიან მკაცრად კრძალავენ უმ საკვებს კატისათვის).
• უმი კვერცხი
•  მაკადემიის თხილი

საკვები, რომელიც შეგიძლიათ უწილადოთ თქვენს ცხოველს ცოტა რაოდენობით, კვების მრავალფეროვნებისთვის:

• მოხარშული ქათმისან ინდაურის მკერდი, მოხარშული მჭლე საქონლის ხორცი, უმარილო.
• დაბალცხიმიანი ხაჭო და მაწონი ( ლაქტოზა მათში ძალიან ცოტა რაოდენობითაა)
• ძალიან მაგარი ყველი ( ცოტა რაოდენობით, დააკვირდით ლაქტოზის აუტანლობას, თუ მისცა რეაქცია, აღარ მისცეთ)
• მოხარშული თევზის უმარილო ფილე, ან საკუთარ წვენში (და არა ცხიმში) დაკონსერვებული თევზის ფილე, საუკეთესო ვარიანტია თინუსი (აუცილებლად უფხო, არ შეგყვეთ პატარა ფხებიც კი)
• მოხარშული კვერცხი ან მცირედ ზეითუნის ზეთში შემწვარი კვერცხი ( უმაროლოდ და სუნელების გარეშე)
• ქინოა, ბრინჯი, ფეტვი, კუსკუსი, შვრია, მაკარონი – მოხარშული, უცხიმო ან ცოტა ზეითუნის ზეთით და უმარილო
• კიტრი, მოთუშული ბროკოლი, მოთუშული სატაცური ( სხვა საკვებში გარეულს უფრო შეჭამენ, არ შეგყვეთ ხახვი ან ნიორი! ასევე სუნელები!)
• გოგრა, ბანანი და მოცვი

ბოსტნეულსა და ხილს დიდად არ სწყალობენ ფისოები, თუმცა ზემოთ ჩამოთვლილი ხილი და ბოსტნეული მდიდარია ცხოველისთვის საჭირო ნივთიერებებით და უსაფრთხოა მათთვის.

არ დაგავიწყდეთ, რომ თქვენი ინიციატივით ბუნებრივ  კვებაზე ვერ გადაიყვანთ ცხოველს, რადგან უნდა იცოდეთ ზუსტად რა რაოდენობით რა საკვები მისცეთ დღის განმავლობაში. კარგი ხარისხის კორმში კი ეს ნივთიერებები უკვე დაბალანსებულია. ამიტომ ბუნებრივი კვება გამოიყენეთ მხოლოდ როგორც „სასუსნავი“ და არ დაამძიმოთ ცხოველის  ორგანიზმი ზედმეტი კალორიებით.

კორმის ყველა ხარისხიან ბრენდს უკან ტომარაზე აწერია რამდენ კილოზე რამდენი გრამია გათვალისწინებული ცხოველისთვის. იგივე ინფორმაცია წარმოდგენილია მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდებზეც. კარგია თუ ამ გრამაჟობას გაითვალისწინებთ ფისოს წონის მიხედვით, მაგრამ როგორც წესი ზუსტად ამდენი არ ჰყოფნით ხოლმე და პირადად მე 20-30 გრამით მეტს ვაძლევ ვიდრე ეკუთვნის.

ფოსოსთვის აუცილებელი კომპონენტია წყალი, რომელიც ყოველთვის უნდა ედგას და ყოველთვის სუფთა უნდა იყოს. მინიმუმ დღეში ერთხელ უნდა გამოუცვალოთ, თუ იფრო ხშირად შეძლებთ ახალი წყლის დადგმას უკეთესია. განსაკუთრებით მიაქციეთ ყურადრება, რომ ზაფხულში არ დარჩეს ცხოველი უწყლოდ.

ზოომაღაზიებში იყიდება ცხოველების სხვადასხვანაირი საკვები ჯამები.  სასურველია არ შეუძინოთ თქვენს ცხოველს პლასტმასის ან მეტალის ჯამები, რადგან დროთა განმავლობაში, მსგავსი ჯამები არასასურველ ნივთიერებებს გამოჰყოფს, რომელიც ირევა საკვებში და მას იღებს ფისოც. საუკეთესო ვარიანტია შუშის, ან კერამიკის ბრტყელძირიანი ჯამები, რომლებიც საკმაოდ იაფად შეგიძლიათ შეიძინოთ  საყოფაცხოვრებო ნივთების  სხვადასხვა მაღაზიებში (მაგალითად სუპერში). ასევე, არის მოსაზრებაც, რომ ფისოებს ურჩევნიათ სხვადასხვა ადგილას ედგათ წყალი და საკვები.

საკვები და სასმელი ჯამები აუცილებლად  (!) უნდა იდგას ტუალეტის ყუთისგან მოშორებით.

ფისოს საკვების სწორად შენახვა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია. არ დატოვოთ მშრალი საკვები პარკში. მოათავსეთ ის დახურულ კონტეინერში, აუცილებლად  მშრალ, მზისგან დაცულ და გრილ ადგილას. თუ ოთახში ტემპერატურამ 38 გრადუსს გადააჭარბა, საკვები გაფუჭდება. ყიდვის წინ (თუ არ ყიდულობთ საკვებს ტომრით) შეამოწმეთ იმ ტომრის ვადა, რომლიდანაც გიყრიან საკვებს. არ შეინახოთ საკვები არც მაცივარში და ზაფხულში არ დაგრჩეთ ის მანქანაში.

რაც შეეხება სველ კვებას და ჟელეებს, მაცივრის გარეშე აღნიშნული გახსნილი  საკვები ფუჭდება 4 საათში! გახსნილი პაკეტი შეინახეთ მაცივარში მაქსიმუმ 3 დღე.

https://www.wikihow.com/Store-Cat-Food-Properly – მოცემულ ლინკზე იხილეთ დეტალურად ფისოს საკვების შენახვის წესები.

---

7: ფისოს ტუალეტი – ქვიშა, სილიკონი ან ადამიანის ტუალეტს მიჩვევა.

ფისოს არ სჭირდება ყოველდღიური სეირნობა და გარეთ არ მოისაქმებს. მას უდგას სპეციალური ყუთი და ამ “ტუალეტში”  უყრია  სილიკონის ან ქვიშის გრანულები (სპეციალური ქვიშა).

ყუთები განსხვავდება ერთმანეთისგან. არსებობს დახურული ყუთებიც, ასევე ყუთის ქვეშ დასაფენი საფენი, რომელიც ამცირებს ფისოს თათებიდან აკრული ქვიშის მიმოფანტვას ოთახში. მსგავსი ნივთები თუ ვერ იშოვეთ საქართველოში, შეგიძლიათ გამოიწეროთ ამაზონიდან – https://www.amazon.com/s?k=cat+litter+box&ref=nb_sb_noss_2

სილიკონის გრანულები უფრო ძვირი და არაეკონომიურია, მაგრამ უფრო ჰიგიენური, რადგან თათებზე სილიკონის გრანულები ნაკლებად ეკრობა. ოფიციალური მითითებით 1ცალი 5 ლიტრიანი სილიკონის პაკეტი 1 ფისოს 1 თვე ჰყოფნის, თუმცა რეალურად, თუ ფისოს უყვარს განსაკუთრებული სისუფთავე,  სილიკონი უფრო ხშირად უნდა ცვალოთ, შესაბამისად 1 პაკეტი 10-14 დღეში იცლება.

ქვიშა სილიკონის იაფი ალტერნატივაა. რა თქმა უნდა ისიც უნდა გაწმინდოთ ყოველდღიურად, მაგრამ უფრო ნელა იცლება. 1 პაკეტი 1 ფისოს 1 თვე თავისუფლად ჰქოფნის.

სუნის პრობლემას კატის სპეციალური ყუთი-ტუალეტი, ქვიშა და სილიკონი უპრობლემოდ აგვარებს. მთავარია ხშირად გაწმინდოთ და ფისოს მოსაქმებული მოათავსოთ ცალკე პარკში, რომელიც სახლის ნაგვის ურნაში არ უნდა შეინახოთ. ან პირდაპირ უნდა გადაყაროთ ქუჩის ურნაში, ან გადგათ გადაყრამდე სადარბაზოში (თუ სადარბაზო მუდმივად ნიავდება).

ფოსოები ძალიან აფასებენ სისუფთავეს, თუ ქვიშას რეგულარულად არ გამოუცვლით, მოისაქმებენ სხვაგან, იატაკზე, ტახტზე, ყვავილების მიწაში და სხვ. ამ ქცევას ისინი მიმართავენ გამოუვალ მდგომარეობაში, ან პროტესტის ნიშნად.

ქვიშა იწმინდება მარტივად – იყიდება სპეციალური აქანდაზი, რომელსაც აქვს საცერის ფუნქცია, ამოიღებთ ქვიშიდან ნარჩენებს, გაცრით  და ჩაყრით პარკში. მე ძალიან მომწონს “ზოოსითის” წვრილ საცერიანი აქანდაზი.

ქვიშა დროდადრო დაცოტავდება (წმენდისგან)  და თვალით ამატებთ სავარაუდოდ 4-5 დღეში ერთხელ ცოტ -ცოტას.

ჩემს მიერ რეკომენდებული ქვიშის ბრენდი:

 Catzone–ისუნო ქვიშა. შემომტანი „ზოომარტის“ ქსელი. არის ლავანდის სუნითაც, თუმცა ჩემთვის უსუნო უფრო კომფორტულია.

იყიდება უფრო დაბალფასიანი ქვიშაც ელიავაზე (მეგალაინის პირდაპირ) ფასი 5 ლარი. მე არასდროს მიხმარია, მაგრამ ბევრი კმაყოფილია.

მესამე ალტერნატივაა ფისოს მიჩვევა ჩვეულებრივ ტუალეტზე (უნიტაზზე). არსებობს სპეციალური საწვრთნელი ნივთები და ვიდეო გაიდლაინები, როგორ მიაჩვიოთ თქვენი ფისო უნიტაზში მოსაქმებას. თუმცა მე უბრალოდ დამეზარა 🙂 თან ვფიქრობ, რომ ეს ქვიშასთან კონტაქტი, ამოთხრა და დამალვა მათი ბუნებრივი ინსტიქტია და მხოლოდ ჩემი კომფორტისთვის მეცოდება ამის გადასაჩვევად.

https://www.amazon.com/Wishwin-Toilet-Training-System-Trainer/dp/B07STCRF9C/ref=sr_1_15?keywords=cat+toilet&qid=1560952676&s=gateway&sr=8-15 – ტუალეტის მისაჩვევი საწრთვნელი ნივთი

https://www.youtube.com/watch?v=NND_64dSxd0 – ვიდეო გაიდლაინი კნუტებისთვის

https://www.youtube.com/watch?v=WEiDgkT3DUI – უფრო სახალისო გაიდლაინი გაზრდილი კატებისთვის

ნებისმიერ შემთხვევაში მინიმუმ 1 თვე დაგჭირდებათ რომ ფისო უნიტაზს მიაჩვიოთ.

---

8: ფისოს გარეთ გაშვება და სეირნობა

ფისოების უმეტესობას, ხასიათიდან გამომდინარე საერთოდ არ უყვარს გარეთ გასვლა, ზოგი ისეა მიჩვეული სახლს, რომ ვეტერინართან ვიზიტისაც კი პანიკურად ეშინია და ექიმს სახლში იძახს პატრონი (თუმცა ასეთი შიში იშვიათია). ნებისმიერი კატა, მით უმეტეს რომელიც მიჩვეული არ არის ქუჩას,  გარეთ გასვლისას იღებს უდიდეს სტრესს.

შესაძლებელია ფისო ნელ-ნელა და პერიოდულად მიაჩვიოთ სეირნობას საბელით, და ასეირნოთ ძაღლის მსგავსად. მაგრამ ინდივიდუალურია. დიდი შანსია არც მოეწონოს.

https://www.youtube.com/watch?v=i8ygBgYosJs – ვიდეო გაიდლაინი თუ როგორ უნდა მიაჩვიოთ ნელ-ნელა ფისო გარეთ სეირნობას საბელით.

შეიძინეთ  მხოლოდ სპეციალურად კატისთვის განკუთვნილი წელზე გასაკეთებელი საბელი. იყიდება სხვადასხვა ზოომაღაზიებში, ან შეგიძლიათ გამოიწეროთ ამაზონიდან.

ყოველთვის უნდა მიაქციოთ ყურადღება სახლის მთავარ, სადარბაზოში გასასვლელ კარს, ფისოებმა ხშირად იციან ცნობისმოყვარეობის მიზნით გაქცევა, უკან კი შესაძლოა შიშის გამოც კი ვეღარ დაბრუნდნენ.

უნდა მიაქციოთ ყურადღება აივანსა და ფანჯრებს. – ფისოებმა იციან  აივანზე,  ზღურბლზე ჯდომა –  ჩიტის, მწერის ან ნებისმიერი სხვა მოძრავი ობიექტის დანახვისას კი, კონცენტრაციას ახდენენ ობიექტზე, ავიწყდებათ ბალანსი და ვარდებიან. ძალიან ბევრია შემთხვევა, როდესაც კატები იღებენ მძიმე დაზიანებებს ან კვდებიან აივნიდან გადავარდნის გამო. ნუ დაუშვებთ ამ შეცდომას. საუკეთესო გამოსავალი ფანჯრებსა და აივნის კარზე მყარი, მოძრავი ბადეებია.

ჩემს სახლში ფანჯრებზე, დედაჩემის სახლში კი ფანჯრებსა და აივნის კარზე დამაგრებულია ბადეები, თავს ყველა ბევრად მშვიდად ვგრძნობთ, აივანზე გასვლისას კი ფისო გადის საბელით და ისე ათვალიერებს გარემოს.

577925582 / 593652790 ლევან ქერქაძე – ამზადებს ბადეებს ძალიან მისაღებ ფასად. მეორე ალტერნატივაა “დიო”.

ადამიანების ნაწილი ფიქრობს, რომ კატა თავისუფალი ცხოველია და მას არ უნდა შევუზღუდოთ გარეთ თავისუფლად სიარული, თუმცა,  ეს ძალიან არასწორი დამოკიდებულებაა. კატა საუკუნეების წინ თავად მოვიდა ადამიანთან, რადგან იგრძნო, რომ მარტო ცხოვრება მისთვის უსაფრთხო არ იყო. ურბანიზაციის პირობებში კი კატებისთვის ქუჩაში არსებობს  უამრავი საფრთხე.

საფრთხეები ქუჩაში:

• მანქანები, რომლებიც ეზოებშიც კი ძალიან სწრაფად დადიან და უამრავ (!)  ცხოველს კლავენ ყოველდღიურად.
• მოძალადე ადამიანები და ბავშვები, რომლებიც სხვადასხვა უსასტიკესი გზით აწამებენ ცხოველებს ( წიხლების რტყმევა, გენიტალიებში ბომბების, ჯოხების და სხვა ნივთების შერჭობა, კუდის, ყურების, თათების მოჭრა, კანის ატყავება და სხვ. სამწუხაროდ მაგალითი უამრავია. ჩემი ფისო სწორედ ასეთი ძალადობის მსხვერპლი გახდა, როდესაც ქუჩაში ცხოვრობდა. წიხლების რტმყევით ჩაუმტვრიეს მენჯი და ჩაუწყვიტეს კუნთები. დასჭირდა ოპერაცია და თიაქრის ხელოვნური იმპლანტი კუნთების გადასაბმელად )
• სხვა აგრესიული კატები და ძაღლები ( მათ შორის პატრონიანი ძაღლები, რომლებსაც არავინ უშლის „გაეკიდოს კატას“)
• მუტირებული ვირუსები (კატის იმუნოდეფიციტის ვირუსი ანუ კატის შიდსი, სოკო, ვენერიული დაავადებები და სხვ. ისეთი ვირუსები, რომლებსაც აცრითაც ვერ დაიცავთ)
• ანტიჰიგიენა ( კატა, რომელიც გადის გარეთ და მილიონ ადგილას ძვრება, მერე შემოდის სახლში და წვება დივანზე, სკამზე, ლოგინზე, მისი დაბანა კი ხშირად და მით უმეტეს ყოველ დღე არ შეიძლება)

ფისოებს ძალიან უყვართ ფანჯარაში ყურება. შეუქმენით ისეთი გარემო, რომ შეძლოს სურვილის შემთხვევაში ფანჯრის რაფაზე ან ფანჯარასთან ჯდომა. მე ამისთვის საბოლოოდ მაგიდის კედელთან მიდგმა დამჭირდა 🙂 ( გაითვალისწინეთ ბადეები)

ცხოველის დაჩიპვა:

განვითარებული ქვეყნების პრაქტიკის გათვალისწინებით, თითოეული ცხოველი უნდა იყოს დაჩიპული, ხოლო ჩიპის საშუალებით ხდება დაკარგული/გაგდებული ცხოველის პატრონის იდენთიფიკაცია (უნიკალური შტრიხკოდის საშუალებით).

ჩიპი ზომით დაახლოებით ბრინჯის მარცვლის ხელაა და თავსდება ცხოველის კანქვეშ, მხრების კუნთებს შორის. აუცილებელია, რომ დაჩიპვის პროცედურა ჩაატაროს გამოცდილმა ვეტერინარმა, რადგან არასწორი ინექციით შესაძლოა დაზიანდეს ცხოველი, მისი ზურგის ტვინი და სხვ. თუ ჩიპი სწორად არის მოთავსებული ცხოველის ორგანიზმში, ის ჯანმრთელობისთვის აბსოლუტურად უსაფრთხოა. მიკროჩიპით ცხოველის მოძიება ხდება GPRS ფუნქციით, ძალიან მარტივად, თუმცა სამწუხაროდ საქართველოს ბაზარზე არსებულ ჩიპებს ეს ფუნქცია ჯერ-ჯერობით არ გააჩნიათ. მე მაინც გირჩევთ დაჩიპოთ თქვენი ცხოველი, რათა დაკარგვის შემთხვევაში პოვნის შანსი გაიზარდოს (მპოვნელს შეუძლია მიკროჩიპი შეამოწმოს ვეტერინარულ კლინიკაში). გარდა ამისა, საზღვარგარეთ გაყვანის სურვილის შემთხვევაში ჩიპის გარეშე ცხოველს საზღვარზე ვერ გადაიყვანთ.

---

9: თმა და ფრჩხილები

თუ კატა მოვლილია და იკვებება კარგი ხარისხის საკვებით, მას თმა ყოველდღიურად არ სცვივა. კატებისთვის თმისც ცვენას სეზონური ხასიათი აქვს. თუმცა, არსებობს ინდივიდუალური შემთხვევებიც.

იმისათვის, რომ მოხდეს თმის ცვენის პრევენცია, საჭიროა ფისოს დავარცხნა. იდეალურია დღეში ერთხელ, მაგრამ თუ კვირაში 2-3 ჯერ მაინც დავარცხნით, უკვე კარგია. კატების სავარცხელი, ბეწვის ზომისა და დანიშნულების მიხედვით, იყიდება ზოომაღაზიებში.

ფურმინატორი – სპეციალური სავარცხელი ღრმა ვარცხნისთვის, რომლის გამოყენებაც შეიძლება მხოლოდ კვირაში ერთხელ. იყიდება ზოომაღაზიებში და ძლიერი ცვენის შემთხვევაში შეგიძლიათ დაახმაროთ. შეგიძლიათ გამოწეროთ ასევე ონლაინ.

https://purringpal.com/best-cat-brushes/ – აქვე მშვენიერი სტატია თქვენთვის ოპტიმალური სავარცხლის ასარჩევად, რომლებიც ამაზონიდანაც შეგიძლიათ გამოიწეროთ.

ფისოები ლოკვისას (საკუთარი თავის დაბანისას) ყლაპავენ დიდი რაოდენობით საკუთარ ბეწვს. იმისათვის, რომ ამ ბეწვის მარტივად გადამუშავება შეძლონ, საჭიროა სპეციალური ე.წ. მალ პასტის გამოყენება. მალ პასტა არის კბილის პასტის მსგავს წუბიკში მოთავსებული მასა,  რომელიც პრევენციისთვის უნდა გამოიყენოთ კვირაში 2-3 ჯერ  (აალოკინოთ 1-2 სანტიმეტრის სიგრძის მასა) თუ ფისოს ბეწვი ძალიან სცვივა, ამ პერიოდში შეგიძლიათ ყოველ დღეც მისცეთ.  ძირითადად ყველა ფისოს მოსწონს მალ პასტის გემო და უპრობლემოდ მიირთმევენ მას. მალ პასტის ალტერნატივაა ჯეჯილი. დაურგეთ ფისოს ქოთანში ჯეჯილი, რომელსაც ფისო მიირთმევს.

ჩემს მიერ რეკომენდებული ბრენდები:

• Bio PetActive – შეიძენთ 4pets.ge -ს მაღაზიაში ან აგრარულის უნივერსტეტის ვეტერინარულ კლინიკაში. http://en.biopetactive.com/avada_portfolio/biopet-active-cati-malt/  – პროდუქტის შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.
• Oropharma – შეიძნეთ ზოომარტში. https://www.versele-laga.com/en/lara/products/oropharma-anti-hairball – პროდუქტის შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.
• Trexie – ყველაზე ნაკლებ ხარისხიანი, შეიძენთ ზოოსითიში. https://www.trixie.de/heimtierbedarf/en/shop/Cat/FoodRewards2/SupplementaryFood2/?card=24958 – პროდუქტის შესახებ დეტალური ინფორმაცია იხილეთ მათ ოფიციალურ ვებ-გვერდზე.

საკვების მწარმოებელი ზოგიერთი ბრენდი მშრალი კორმის ერთ-ერთ მიმართულებად ბეწვის გადამუშავების ხელშემწყობს საკვებსაც აწარმოებს. ჩვენთან ასეთი მშრალი საკვები მხოლოდ  Roial Canin -ის შემოდის, თუმცა სჭირდება თუ არა კონკრეტულად ასეთი საკვები თქვენს ფისოს, ეს ვეტერინარმა უნდა გადაწყვიტოს.

https://reviewtiful.com/best-cat-food-cats-throw-up/ – ძალიან კარგი სტატია საუკეთესო საკვებზე ბეწვის გადასამუშავებლად და ზოგადად კატებში ამ ფენომენის ახსნაზე. ხშირად ფისოები გულს ირევენ, იმისათვის რომ ბეწვი ამოიღონ და არ შეშინდეთ, თუმცა ყოველთვის მიაქციეთ ყურადღება გულის რევის სიხშირეს და მიზეზებს.

ფისოებს აქვთ ბრჭყალები, რომლებსაც თავისით „იქლიბავენ“ დღეში რამდენჯერმე. არსებოს ე.წ. კატის საჩხაპნები, და კატის “ხეები” რომლებიც იყიდება და თუ მიაჩვევთ, სხვას არაფერს გააფუჭებს.

თუ როგორ იქცევა კატა სახლში – ინდივიდუალურია. ზოგს უყვარს სიმაღლეებზე ძრომა, შპალერზე ფრჩხილების დაჩხაპვნა, ფარდაზე ასვლა. ზოგს კი ნაკლებად. მაგალითად  ჩემი ფისო ამ მხრივ ძალიან მოწესრიგებულია, დედაჩემის თომა უფრო ცელქია, თუმცა არც ერთ სახლში სერიოზული არაფერი დაზიანებულა.  ჩემს ფისოს უყვარს ქაღალდების ხევა და შიგადაშიგ ვაძლევ ქაღალდის პარკების დახევის უფლებას, მაგრამ ვაკონტროლებ, რომ არ გადაყლაპოს.

ბრჭყალი ფისოს სხეულის ნაწილია. მათ ბრჭყალები ხეზე ასაძრომად, ბალანსისა და სხვა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი გარემოებებიოსათვის სჭირდებათ.  რა თქმა უნდა მათთვის დიდი დისკომფორტია, როდესაც ბრჭყალებს ვაჭრით, თუმცა სახლის პირობებში რთულია ფისოსთან თამაში და მისი მოფერება, როდესაც მას ძალიან ალესილი ბრჭყალები აქვს. ამიტომ მე მხოლოდ ალესილ ნაწილს, ე.წ. კაუჭის პატარა ბოლოს ვაჭრი, რომ ფისოსაც ნაკლები სტრესი მივაყენო  და თან მეც არ დავსისხლიანდე 🙂

ბრჭყალების დაჭრას საკუთარი წესი აქვს: აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოთ ბრჭყალის ბოლოში არსებული ვარდისფერი ნაწილი, რომელსაც არ უნდა შეეხოთ. ამ ნაწილში გადის კაპილარები და ნერვული დაბოლოებები. მისი მოჭრა ფისოს ჯანმრთელობას საფრთხეს შეუქმნის.

ზოომაღაზიებში იყიდება სპეციალური მაკრატლები, რომლითაც მარტივად დააჭრით ფისოს ბრჭყალებს, სჯობს უყიდოთ კარგი ხარისხის. მე ყველაზე მეტად ფოტოზე წარმოდგენილი მაკრატელი მომწონს, რომელიც ზოომარტში შევიძინე.

https://www.youtube.com/watch?v=P7KcGivV0-I – გაეცანით ბრჭყალების დაჭრის ვიდეო გაიდლაინს

---

10:ფისოს ზოგადი ჯანმრთელობა

ფისოს ნორმალური სიცხე მერყეობს 38 დან 39.2 მდე. კნუტებში სიცხე კიდევ ცოტა უფრო მაღალია. დაბალი და მაღალი სიცხე, ორივე საშიშია ფისოებისთვის და ასეთ შემთხვევაში  აუცილებლად დაუყოვნებლივ მიიყვანეთ თქვენი ცხოველი ვეტერინართან. არსებობს იშვიათი გამონაკლისებიც, როდესაც ფისო დაბალ ან მაღალ სიცხიანია, თუმცა ეს თავად ვეტერინარმა უნდა შეაფასოს (მაგალითად ჩემი ფისო დაბალ სიცხიანია).

https://www.youtube.com/watch?v=l5Kl5He4oxE– ვიდეო გაიდლაინი სიცხის გასაზომად (გირჩევთ არ ენდოთ ელექტრო საზომებს)

ფაღარათიც (კუჭის აშლა) და ყაბზობაც (კუჭში შეკრულობა) ორივე საკმაოდ საშიშია ფისოებისთვის. ფაღარათი და ყაბზობა შეიძლება გამოიწვიოს ჭიებმაც, მოწამლვამ, ინტოკსიკაციამ, სხვადსხვა ვირუსებმა, რაიმე არასასურველი ნივთის/საკვების შეჭმამ და სხვა მიზეზებმა. თუ ფისოს 48 საათის განმავლობაში აღენიშნება რომელიმე მათგანი მიმართეთ კონსულტაციისთვის ვეტერინარს. ფაღარათის შემთხვევაში ფისო კარგავს ბევრ სითხეს, გაუწყლოვნებისა და საჭირო მინერალების თავიდან ასაცილებლად დაალევინეთ მას რეჰიდრონიანი წყალი, პარალელურად მიმართეთ ვეტერინარს, რომელმაც შესაძლოა დანიშნოს გადასხმა და სხვა მკურნალობა.

თუ ფისო ვერ შარდავს, ან სისხლს აყოლებს შარდს/განავალს, არ დაეოლოდოთ როდის “გადაუვლის”, სასწრაფოდ მიიყვანეთ ვეტერინართან.

https://healthypets.mercola.com/sites/healthypets/archive/2016/03/03/feline-lower-urinary-tract-disease-signs.aspx – კარგი სტატია კატებში საშარდე გზების პრობლემების შესახებ.

ფისოს ყურები ძალიან მგრძნობიარე და მნიშვნელოვანი ორგანოა. ყურები მას ყოველთვის უნდა ჰქონდეს სუფთა. ჩახედეთ ნიჟარებში პერიოდულად, თუ აღმოაჩენთ სისველეს, ან ზედმეტად ბევრ ჭუჭყს ( რომელიც არა მხოლოდ ზედაპირზეა, არამედ შიგნითაც ჩანს), მიმართეთ ვეტერინარს. გააკონტროლეთ ყურის ტკიპაც. არ გამოუწმინდოთ ყურები ფისოს ღრმად სახლის პირობებში.

თუ ფისოს აქვს თვალიდან ცრემლის, ან სხვა სახის გამონადენი, შეგიძლიათ ფიზიოლოგიურ ხსნარში, თბილ წყალში, ან გვირილის თბილ ნაყენში დასველებული ბამბით ფრთხილად გაუწმინდოთ თვალები, თითო თვალი სხვადსხვა ბამბით, თუ გამონადენი ხშირია და დიდ ხანს გაგრძელდა, აუცილებლად მიმართეთ ვეტერინარს.

პერიოდულად შეამოწმეთ ფისოს პირის ღრუ. ფისოები 4-5 თვის ასაკიდან იწყებენ კბილების მოცვლას, ამ პერიოდში აღენიშნებათ პირის ღრუში არასასიამოვნო სუნი. დააკვირდით ღრძილებს, თუ ზედმეტად წითელი ან დასიებულია, შესაძლოა ჰქონდეთ ანთება და მიმართეთ ვეტერინარს, ხოლო ზედმეტად თეთრი ღრძილები ჰემოგლობინის ნაკლებობის ნიშანია, ამ შემთხვევაშიც მიმართეთ ვეტერინარს, შესაძლოა ფისოს ჰქონდეს დაჩირქებული კბილი, ან გასაწმენდი კბილები. პირის ღრუში უსიამოვნო სუნი იცის ჭიებმაც.

ჯანმრთელი ფისო ჭამს საკვებს და სვამს წყალს სტაბილურად, კუჭში გადის დღეში 1-ჯერ მაინც, არ უჭირს კოორდინაცია, არ აქვს გახშირებული სუნთქვა. ზოგადად ფისოებს დღის განმავლობაში უმეტესად სძინავთ და ღამე უფრო აქტიურობენ, მაგრამ ცხოველი არ უნდა იყოს ზედმეტად მოშვებული და „მიგდებული“. ცუდად ყოფნის დროს ფისოებმა ხშირად იციან დამალვა, ამიტომ მიაქციეთ ყურადღება.

ზედმეტი ბეწვის ამოღების მიზნით ფისოებმა იციან გულის არევა, ნორმალურ შემთხვევაში, ცხოველმა უნდა შეძლოს საკუთარი ბეწვის გადამუშავება, თუ მას ეს უჭირს და ხედავთ, რომ თქვენი ფისო რეგულარულად იღებს ბეწვს, უნდა დაეხმაროთ მას მალ პასტით, ან საჭიროების შემთხვევაში ბეწვის გადამამუშავებელი მშრალი საკვებით. ბეწვის რეგულარული ამოღება ხშირად ნაწლავების ანთებითი დაავადების ნიშანია, რომელიც თავის მხრივ კიბოსაც იწვევს. გულის რევა არის ჭიების სიმპტომიც, სხვა შემთხვევაში შეიძლება იყოს მოწამლვა, ინტოქსიკაცია, უბრალოდ არასასურველი საკვების უკან ამოღება, ვირუსი და ა.შ. თუ გულის რევა ბევრჯერ განმეორდა, აუცილებლად მიმართეთ ვეტერინარს.

ფისოებში ხშირია თრომბის (სისხლძარღვების პრობლემების) სტატისტიკა,  რომელიც გრძელვადიან პერსპექტივაში სიკვდილით სრულდება. თრომბის ჩამოყალიბებას სამწუხაროდ ხელს უწყობს ნარკოზი (ეცადეთ მაქსიმალურად იშვიათად დაგჭირდეთ თქვენი ცხოველისთვის ნარკოზის მიცემა) ნარკოზის წინ გადაიღეთ გულის კარდიოგრამა. პირველი ნიშანი, რომ თქვენს ფისოს აქვს თრომბის პრობლემა არის ცივი თათები (ბალიშები) და გალურჯებული ფრჩხილები. მაქვს რუსი ვეტერინარების დანიშნულებაზე წვდომა, საჭიროებისამებრ შემიძლია გაზიარება და მკურნალობის ხერხების გაცნობა.

ფისოებში ხშირია გულის პრობლემები. ამიტომ თამაშისას მათი ძალით შეშინება ან რაიმე გამღიზიანებლის გამოყენება მათ წინააღმდეგ დაუშვებელია. ასევე დაუშვებელია ფისოს ( სტაბილურად, გრძელვადიანად) რაიმე გაუკეთოთ დაძალებით, მაგალითად ნემსი, როდესაც ის ისტერიკაშია. მათი ფსიქიკა ძალიან მყიფეა და უბრალოდ შეიძლება ამ პროცესში ინფარქტი გამოიწვიოთ. იპოვეთ ალტერნატიული გამოსავალი, როგორ დაეხმაროთ თქვენს ფისოს ისე, რომ არ გამოიწვიოთ მისი ზედმეტი გაღიზიანება/ნერვიულობა. დაყრილი ყურები შიშის (ან ნადირობისთვის მზადების, თამაშისას) ნიშანია.

მიუხედავად იმისა, რომ ფისოებს უყვართ მარტო ყოფნა, დღის განმავლობაში ძილი, მათ მაინც სჭირდებათ ადამიანთან კომუნიკაცია. რეკომენდებულია, საკუთარ ფისოს დღეში მინიუმ 10 წუთი მაინც ეთამაშოთ. ეს არა მხოლოდ დაგაახლოვებთ თქვენს ცხოველთან, არამედ გაუმრავალფეროვნებთ დღეს ( ისინი ხომ თითქმის სულ სახლში არიან, ერთ სივრცეში) და ფიზიკური აქტივობითაც დატვირთავთ, რაც ცხოველის ჯანმრთელობისთვის აუცილებელია. ჩემი ფისოს საყვარელი სათამაშოა თოკზე წამოცმული ბეწვის თაგვი, რომელსაც მე „ვმართავ“, თვითონ კი დასდევს 🙂

ფისოებს არ უყვართ ტანსაცმელი. ნუ დააძალებთ მათ რაიმე აქსესუარის ან ჩასაცმელის ტარებას მხოლოდ იმიტომ, რომ თქვენ ასე მოგწონთ. ჩემს  ფისოს ჟილეტი ერთადერთხელ ჩავაცვი, პოსტოპერაციული მიზნებისთვის (რომ ნაკერი არ მოეგლიჯა), რადგან პოსტოპერაციულ საყელოში უბრალოდ ძალიან მეცოდებოდა. საბედნიეროდ ჟილეტმა გაამართლა. მხოლოდ ორი კვირა ატარა და ახლა კვლავ “თავისუფალია” 🙂 <3

ფორმა 100 – სამწუხაროდ ჩვენს ქვეყანაში არ არსებობს ცხოველის ჯანმრთელობის ისტორიის შექმნის კულტურა. არსებობს მხოლოდ პასპორტი სადაც აცრები და ჰელმითებზე დამუშავება აღინიშნება. ამიტომ შექმენით საკუთარი ფორმა 100 -ის დოკუმენტი. ფისოს მოყვანის დღიდან დაათარიღეთ ყველა მნიშვნელოვანი მოვლენა. ანალიზები, სიცხე, გულის რევა, ოპერაციები, მკურნალობა, მედიკამენტები და სხვა მნიშვნელოვანი დეტალი. ეს ინფორმაცია რეალურად დაეხმარება თქვენს ვეტერინარს უკეთ დასვას დიაგნოზი და დანიშნოს მკურნალობა საჭირო დროს + უცხოელ ვეტერინარებთან საკონსულტაციოდაც გამოგადგებათ.

• https://www.allfelinehospital.com/blood-work-explanation.pml?fbclid=IwAR1QUB-fO49BYpe5wsAL6ftosKh2ZnBoV-A0Z4TUmfQfxav-9_2P222Zzj4 – კატებზე ორიენტირებული, ამერიკული ვეტერინარული კლინიკის ვებ-გვერდი, სადაც აღმოაჩენთ უამრავ სასარგებლო ინფორმაციას, მათ შორის აღნიშნულ ლინკზე წაიკითხავთ ფისოს სისხლის საერთოსა და ბიოქიმიური ანალიზის განმარტებას.

---

11: ჩვევები და ხასიათი

განსხვავებით ძაღლებისაგან, კატებისთვის კუდის ქიცინი უკმაყოფილების, გაღიზიანების, ან თავდასხმაზე მზადების ნიშანია. თუ თქვენი ფისო კუდს აქტიურად აქნევს, დააკვირდით რა შეიძლება აწუხებდეს მას

განსხვავებით ძაღლებისაგან, როდესაც ფისო ზურგზე წვება და მუცელს „გაჩვენებთ“, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მუცელზე მოფერებას გთხოვთ. ეს მათი მხრიდან თქვენდამი ნდობის გამომხატველი ჟესტია. ამ დროს შეგიძლიათ მას სტანდარტულად თავზე, ყურების უკან და კუდის მიდამოებში – ზურგზე მოეფეროთ. ფისოებს მუცელზე ხელის მოკიდება არ უყვართ.

ფისოები იმ იშვიათ არსებებს წარმოადგენენ, რომლებიც კრუტუნებენ ( კატისებრთა ოჯახიდან კატის გარდა კრუტუნებს პუმა 🙂 ). კრუტუნი ერთ-ერთი ამოუცნობი ფენომენია, რომელსაც მრავალი მიზეზით ხსნიან. ერთ-ერთი ვერსიით ფისო ამ დროს საკუთარ თავს მკრუნალობს (და მათ შორის თქვენც). ფისო ძირითადად კრუტუნებს როდესაც ბედნიერია, როდესაც გეფერებათ, ან როდესაც რაღაცაზე ძალიან ნერვიულობს, ძალიან იშვიათ შემთხვევაში კი გაბრაზების დროს.

როდესაც ფისო თამაშის დროს მსუბუქად გკბენთ, ეს ყოველთვის იმას არ ნიშნავს, რომ გეთამაშებათ, ხანდახან უბრალოდ განიშნებთ, რომ თავი დაანებოთ. ამიტომ კარგად დააკვირდით, კონკრეტულ შემთხვევაში ხომ არ აწვალებთ ფისოს.

ფისოებმა ხანდახან იციან ოთახში თავქუდმოგლეჯილი სირბილი წინ და უკან, ზოგი კედლებსაც ეხეთქება ხოლმე 🙂 ეს იმას ნიშნავს, რომ თქვენი ფისო ნადირობისთვის ვარჯიშობს და არ დაუშალოთ მას სირბილი. ეს მისი ინსტიქტია, გარდა ამისა ფიზიკური აქტივობა ცხოველისთვის აუცილებელია.

ფისოები ხშირად იმალებიან, თუ მათ ვიღაცის ან რაღაცის ეშინიათ (სახლში ახალი მოყვანილი თუა, ან რომელიმე სტუმრის თუ შეეშინდა და ა.შ.), მოძებნისას გაითვალისწინეთ, რომ უნდა ეძებოთ ისეთ ადგილებში, სადაც არ წარმოგიდგენიათ, ან ისეთ პატარა სივრცეეებში, სადაც გგონიათ, რომ წესით ვერ შეეტევა. ზოგმა ფისომ დამალვა იცის მაშინაც, როდესაც რაღაც ტკივა.

ფისოებს ძაღლებისგან განსხვავებით შეუძლიათ სახლში მარტო დიდი ხნით დარჩენა და ძალიან სტრესულად გადააქთ გარემოს ცვლილება. ამიტომ, თუ მხოლოდ რამდენიმე დღით ან მაქსიმუმ ორი კვირით მიდიხართ სადმე, სჯობს თქვენი ფისო სახლში დატოვოთ და მასთან დატოვოთ თქვენი რომელიმე ცხოველის მოყვარული მეგობარი/ნათესავი. გამოუვალ მდგომარეობაში შეგიძლიათ თან წაიყვანოთ ფისო, მაგრამ გმართებთ დიდი ყურადღება. ცხოველების სასტუმროები უკანასკნელი გამოსავალია და მე პირადად არ გირჩევთ, გარდა იმისა, რომ არ არის ყველგან შესაბამისი პირობები, ცხოველი ძალიან დაისტრესება.

მანქანის დაძვრამდე, ყოველთვის შეიხედეთ მანქანის ქვეშ ( არ აქვს მნიშნველობა მანქანა თქვენია თუ სხვისი) , ფისოებს უყვართ ზაფხულში ჩრდილში, ხოლო ზამთარში მანქანის ძრავის სითბოთი გათბობა და შესაძლოა შემთხვევით გადაუაროთ.

თუ თქვენ ფისოში რაიმე უცნაური ჩვევა აღმოაჩინეთ და მასზე პასუხს ეძებთ, ყოველთვის გახსოვდეთ, რომ Google და Youtube თქვენი კარგი მეგობარია 🙂

https://www.youtube.com/watch?v=sI8NsYIyQ2A – მაგალითისთვის, ერთ-ერთი კარგი ვიდეო

https://www.youtube.com/watch?v=pjRs_WT8VzM – კიდევ ერთი 🙂

https://www.youtube.com/watch?v=5530I_pYjbo – ფისოებისთვის ბრძანებების სწავლება

ფისოებმა იციან კონკრეტული მცენარის ამოჩემება და მისი ჭამა. მაგალითად დედაჩემის ფისო ერჩის ჭაობის პალმას, ხოლო ჩემს სახლში გვიმრას ებრძვიან 🙂 იცოდეთ, რომ ზოგიერთი მცენარე კატებისთვის ტოქსიკურია, ამიტომ ყურადღება მიაქციეთ. არსებობს სპეციალური სპრეი, რომელსაც მიასხამთ მცენარის სიახლოვეს იატაკსა და ქოთანზე ( არ დაასხათ თავად მცენარეს), კონკრეტული სუნი არ სიამოვნებთ კატებს და არის შანსი მცენარეს თავი დაანებონ. მსგავსი სპრეი იყიდება ზოომარტში.

https://www.youtube.com/user/TheCatDaddy66/videos – Jackson Galaxy– კატებთან მუშაობის 25 წლიანი გამოცდილებით. მისი Youtube არხი  დაგეხმარებათ ძალიან ბევრ საკითხში გასარკვევად. სხვადასხვა თემაზე შეგიძლიათ მოუსმინოთ მის ვიდეო გაიდებს.

---

12: ცხოველის აქსესუარები: 

• ყელსაბამი და კულონი ტელეფონის ნომრით::

ფისოები, იმას, თუ როგორ გაძვრებიან/გაივლიან ამა თუ იმ სივრცეში ზომავენ საკუთარი კისრის მიხედვით.  რადგან ყელსაბამი მათთვის არაბუნებრივი დანამატია, მას გაბარიტების განსაღვრისას ვერ ითვალისწინებენ, ამიტომ შესაძლოა სადმე გამოედონ, ჩამოეკიდონ და დაიხრჩონ. არსებობს ამის ძალიან ბევრი სამწუხარო მაგალითი, ამიტომ შეარჩიეთ ისეთი ყელსაბამი, რომელიც მარტივად სძვრება.

ყელსაბამზე შეგიძლიათ დაუმაგროთ ფისოს კულონი, თქვენი ტელეფონის ნომრით, სახლიდან გაპარვის შემთხვევაში, სანამ ყელსაბამსაც მოიძრობს, რომ გაზარდოთ მისი პოვნის შანსები.

კულონი შეგიძლიათ შეუკვეთოთ ზოომაღაზიას „4pets.ge” და ასევე ვეტ კლინიკას „აიბო“ იმისათვის რომ კულონმა ძალიან არ შეაწუხოს, წვრილი რეზინით (გარდა თავისი ჩამოსაკიდებლისა)  შეგიძლიათ მიაბათ ყელსაბამზე, ან უკეთესი ალტერნატივა, მიმართოთ ონლაინ საიტებს და გამოიწეროთ ყელსაბამი, ჩამაგრებული კულონით:

https://www.aliexpress.com/item/Personalized-Dog-Cat-ID-Tag-Customized-Engraved-Cats-Stainless-Steel-Tags-Rubber-Slide-On-Kitten-Puppy/32903690877.html?spm=2114.search0204.3.310.50bb5407P8dQPh&ws_ab_test=searchweb0_0,searchweb201602_2_10065_10068_319_10546_10059_10884_317_10548_10887_10696_321_322_10084_453_10083_454_10103_10618_10307_537_536,searchweb201603_53,ppcSwitch_0&algo_expid=55684692-f4bb-4bab-b365-6b3a3e86d1f7-37&algo_pvid=55684692-f4bb-4bab-b365-6b3a3e86d1f7 – ალი ექსპრესიდან (დაიხმარეთ ნაცნობი, რომლემაც იცის ამ საიტიდან გამოწერა)

https://www.amazon.com/s?k=cat+collars+names&ref=nb_sb_noss_2 – ამაზონიდან

• სათამაშოები:

ნუ შეუძენთ თქვენს ფისოს სათამაშოებს „საეჭვო მაღაზიებში“ ისევე როგორც ბავშვის სათამაშოები, ცხოველის სათამაშოც შეიძლება იყოს დამზადებული ტოქსიკური ნივთიერებებისგან და დააზიანოს თქვენი ფისოს ჯანმრთელობა. ასევე მოერიდეთ ისეთ სათამაშოებს, რომლებსაც მოჰყვება ვალერიანის ფხვნილი. ვალერიანის მოქმედება კატებზე ინდივიდუალურია, არ არის საჭირო ხელოვნური გამაღიზიანებლებით ფისოს შეწუხება.

---

13: ნივთები, რომლებიც დაგჭირდებათ ფისოსთვის

1. ტუალეტის ყუთი
2. საკვებისა და წყლის ჯამი
3. ყელსაბამი ტელეფონის ნომრით
4. სათამაშოები ( მათ შორის ბრჭყალების საჩხაპნი)
5. სავარცხელი
6. ბრჭყალების მაკრატელი
7. გასასეირნებელი საბელი
8. გადასაყვანი ჩანთა ( მე არ მაქვს მაგალითად, არ მიყვარს, დამყავს ხელში აყვანილი, საბელით და ზამთარში პლედით)
9. პასპორტი ( რომელსაც აიღებთ ვეტ კლინიკაში და აღირცხავთ ჰელმითებზე დამუშავებასა და ვაქცინებს, სურვილის შემთხვევაში საზღვარგარეთ სხვანაირად ვერ გაიყვანთ ცხოველს)

პერიოდულად:

1. ჭიების წამალი
2. რწყილების წამალი
3. ბეწვის გადასამუშავებელი მალპასტა
4. სპეციალური სველი ხელსახოცი
5. ჟელე-სასუსნავად
6. შამპუნი

ყოველთვიურად:

1. მაქსიმალურად კარგი ხარისხის საკვები (კორმი)
2. ქვიშა

 ზემოთ ჩამოთვლილი ატრიბუტები უკვე დეტალურად განვიხილეთ. 

---

14: ჩემს მიერ რეკომენდებული ვეტერინარული კლინიკები და ვეტერინარები

• https://www.facebook.com/AgrUniVeterinaryClinic/- აგრარულის უნივერსტეტის ვეტერინარული კლინიკა

მისამართი: დავით აღმაშენებლის ხეივანი #240

ტელეფონი: (+995) 555 27 55 07

თერაპევტი და ქირურგი – მარიკა ჩხიკვიშვილი  (ჩემი ფისოების ძირითადი ვეტერინარი)

ლაბორანტი – ეკა ღვალაძე,  საუკეთესო ლაბორანტია თბილისში

• https://www.facebook.com/Abvet.clinic/ – აბ ვეტ ბუნება

მისამართი: კანდელაკის #61, საბურთალო.

ტელეფონი: (+995 32 ) 2 38 98 11

თერაპევტი –  დათო ნანობაშვილი, ქირურგი –  გიორგი ჩიკვატია გიორგის ნომერი: (+995) 555 94 78 63

დათო ნანობაშვილი განსაკუთრებით კარგია კანის დაავადებების დროს.

გიორგი განსაკუთრებით კარგია ძვლებზე ოპერაციის საჭიროების შემთხვევაში. ( ორივე მათგანთან მქონია ხშირი შეხება)

•   ვეტერინარული კლინიკა ბუნება ( ზოომაღაზია „ზოოსითის“ ქსელის ფილიალი)

მისამართი: წერეთლის გამზირი #15

ტელეფონი: (+995 32) 2 35 43 19

ონკოლოგიის მიმართულებით გამოცდილი ვეტერინარი პაატა ჩხეიძე ( პაატას ნომერი: (+995) 577 47 62 97 ) და მისი განსაკუთრებით გულისხმიერი ასისტენტი ნინი იაშვილი.

აღნიშნულ კლინიკაში ასევე განსაკუთრებით მომწონს ძაღლების გავრცელებული დაავადებების – ჭირისა და ენტერიტის მკურნალობის მეთოდები. ( კატებში ეს დაავადებები არ გვხვდება, თუმცა მაინც აღვნიშნე, ინფორმაციისთვის)

პაატასთან არის სტაციონარიც მისაღებ ფასად.  თუმცა 24 საათიანი მორიგის გარეშე. გარკვეულ სიტუაციებში შეგიძლიათ ისარგებლოთ სტაციონარის სერვისებით ( არა რთულ შემთხვევებში).

• https://www.facebook.com/veterinary.Clinic.aibo/ – ვეტერინარული კლინიკა აიბო

მისამართი: ცინცაძის ქუჩა #45

ტელეფონი: (+995 32 ) 2 91 12 53

აღნიშნულ კლინიკაში მუშაობს ლაბორანტი ეკა ღვალაძე ( ისევე, როგორც  აგრარულში)

ასევე აქვთ კარგი ინფრასტრუქტურა, საუკეთესო რენდგენი, კარდიოგრამა, ოფთალმოლოგიური აპარატურა.  გამოიყენეთ მხოლოდ მათი ინფრასტრუქტურა და ლაბორატორია. ექიმებს არ ვენდობი.

• https://www.facebook.com/vetlife.ge/ – ვეტ ლაიფი

მისამართი: გ. ფანჯიკიძის 3ბ  (ყოფილი ბუდაპეშტი)

ტელეფონი: (+995 32 ) 2 30 50 59

ქირურგი და თერაპევტი – სერგო ოსიპოვი  

• https://www.facebook.com/luckypaw.geo/ – ვეტერინარული კლინიკა ლაქი ფაუ

მისამართი: ივანე ჯავახიშვილის ქუჩა #71ბ

ტელეფონი: (+995) 551 00 55 81

ქირურგი ირაკლი ნარჩემაშვილი

აღნიშნული კლინიკა გამორჩეულად დაბალ ფასად ეხმარება მიუსაფარ ცხოველებს, მკურნალობს მათ შეღავათებით და გადარჩენილი ყავთ უამრავი ცხოველი. ირაკლის ქირურგიაში აქვს კარგი გამოცდილება.

• https://www.facebook.com/newvetclinic2017/ – ვეტერინარული კლინიკა ნიუ ვეტი

მისამართი: ხომლელის ქუჩა #7

ტელეფონი: (+995 32) 2 763386

თერაპევტი და ქირურგი დავით ომარაშვილი

თუ ცხოვრობთ ამ უბანში აღნიშნული კლინიკა ნორმალური ალტერნატივაა. დავითს აქვს უფასო სტერილიზაცია/კასტრაციის უფასო კერძო პროგრამის ფარგლებში გავლილი ტრენინგი და სერთიფიცირება.

• 24 საათიანი გადაუდებელი დახმარების დროს: იდეალური ვარიანტია დაუკავშირდეთ ლაქი ფოუს და მის ვეტერინარს ირაკლი ნარჩემაშვილს.

გვაქვს ლაგოვსკის კლინიკის, ზოოპლაზასა და ვეტჰაუსის ალტერნატივებიც, თუმცა მე პირადად ვფიქრობ, რომ არც ერთ ზემოთ ჩამოთვლილ კლინიკაში ცხოველის მიყვანას აზრი არ აქვს, ლაგოვსკის შემთხვევაში კი, შესაძლოა დაღუპოთ კიდეც ცხოველი.

გაითვალისწინეთ, საქართველოში ვეტერინარია მაღალ დონეზე არ არის განვითარებული, რადგან ექიმების ტრენინგებსა და კვალიფიკაციის ამაღლებაში არ იდება საკმარისი რესურსი. ასევე, ქვეყანაში ცხოველის მოვლის დაბალი კულტურის გამო, არ არის შესაბამისი მოთხოვნა ბაზარზე. არ გვაქვს საკმარისი ინფრასტრუქტურა და სერვისები.  ამიტომ იყავით თავად ყურადღებით, გადაამოწმეთ ინფორმაცია საზღვარგარეთ მცხოვრებ ვეტერინარებთან (თუ გაქვთ ამის საშუალება), გადაამოწმეთ ინფორმაცია გუგლში, ეძებეთ ვიდეო გაიდლაინები, იკითხეთ სტატიები და სხვ.

• https://www.petcoach.co – ამერიკელი სერთიფიცირებული ვეტერინარების ონლაინ საკონსულტაციო საიტი

აღნიშნულ საიტზე შესაძლებელია დასვათ კითხვა უფასოდ, ატვირთოთ სამი ფოტო და პასუხს მიიღებთ საშუალოდ 24 -48 საათის განმავლობაში. პასუხი იქნება შედარებით ზოგადი.

აღნიშნულ საიტზე ასევე შესაძლებელია გაიაროთ ფასიანი კონსულტაცია ნებისმიერ თქვენთვის სასურველ ვეტერინართან. საუბრის დრო არის ულიმიტო (წერილის გაგზავნის რეჟიმით მიდის საუბარი), ფოტოების გაგზავნის შესაძლებლობაც ულიმიტო. ერთი კონსულტაციის ფასი საშუალოდ არის $30. კრიტიკულ სიტუაციებში, გამოიყენეთ მათი რჩევებიც (თუ გაქვთ ამის ფინანსური შესაძლებლობა).

• https://www.justanswer.com – მსგავსი ტიპის საიტი, სადაც შეგიძლიათ თვეში $28 გადახდის შემდეგ ულიმიტოდ ესაუბროთ ამერიკელ ვეტერინარებს მთელი თვის განმავლობაში და გაიაროთ ონლაინ კონსულტაცია სხვადასხვა თქვენთვის საინტერესო საკითხის შესახებ.

• https://www.facebook.com/zoovision.expert– გამოცდილი ოფთალმოლოგი სანქტ პეტერბურგიდან. ოფთალმოლოგი –Олег Ястребов. სამწუხაროდ საკონტაქტო ნომერი არ მაქვს, თუმცა დალინკულია მისი Facebook გვერდი.

აღნიშნული ვეტერინარი ჩამოსული იყო საქართველოში მცირე ხნით კონსულტაციებისთვის.

შეგიძლიათ საჭიროებისამებრ მისწეროთ Facebook  გვერდზე და გაგიწევთ ფასიან ონლაინ კონსულტაციას.

---

15: ჩემს მიერ რეკომენდებული ზოომაღაზიები

https://www.facebook.com/zoomart.ge/ – ზოომარტი ( აქვს რამდენიმე ფილიალი) მათ მაღაზიებში შეგიძლიათ მიუსაფრებისთვის დონაცია გააკეთოთ.

ზოომარტი არის Catzone -ქვიშის, Acana, Advance – საკვების ოფიციალური შემომტანი.

https://www.facebook.com/ZooCityGeo/ – ზოო სითი ( ძველი ბუნება, აქვს რამდენიმე ფილიალი, მათ შორის სხვა ქალაქებშიც)-

ზოოსითი არის Royal Canin -საკვების, Drontal -ჭიის წამლის, და Bayer-ის სხვა პროდუქტების ოფიციალური შემომტანი.

https://www.facebook.com/4pets.ge/ – 4pets.ge ზოოგალერეა

მისამართი: ფალიაშვილის #52

ტელ: (+995 32 ) 2 42 05 55

ზოომაღაზია, რომელიც მიუსაფრებს მუდმივად ეხმარება. ზოომარტს და ზოოსითისაც  ჰყავს შეფარებული მიუსაფრები, თუმცა ეს ზოომაღაზია ეხმარება ცხოველთა უფლებადამცველებს საკვებით და სხვა საჭირო ნივთებით. ასევე შესაძლებელია მათ ვებ გვერდზე მუდმივი დონაცია მიუსაფრებისთვის. აქვთ Royal Canin -ისა და Advance -ის მსგავსი ხარისხის საკვებიBonacibo, რომელიც მე პირადად არ მიხმარია, მაგრამ უწევენ რეკომენდაციას. 

https://www.facebook.com/Zooplaza-ზოოპლაზა-ზოომაღაზია-და-ვეტ-კლინიკა-325397181243685/ –  ზოოპლაზა ( აქვს რამდენიმე ფილიალი)

სავაჭრო ცენტრი „პანდა“, წერეთლის გამზირზე ( დინამოს მოედნის პირდაპირ) მთავარი შესასვლელი, რამდენიმე მეტრში, მარცხენა მხარეს – არის შედარებით დაბალ ფასიანი ზოომაღაზია, სადაც შეგიძლიათ შეიძინოთ სხვადასხვა აქსესუარები ( მაგალითად ვოლიერი საჭიროებისამებრ, გადამყვანი ჩანთა და ა.შ.) შედარებით ნაკლებ ფასად.

https://www.invet.ge/products?filter=1&direction=1663 – მეცხოველეობის მომსახურების ცენტრი (ინვეტი ჯგუფი)

მისამართი: თამარ მეფის გამზ. #4

აქ შეგიძლიათ შეიძინოთ ცხოველების აქსესუარები და ვეტერინარული წამლები. სხვა ზოომაღაზიებში მსგავსი წამლები სამწუხაროდ არ იყიდება.

დიდუბე, ე.წ. ოკრიბის ტერიტორია (იკითხეთ ადგილზე) – სპეციალური ზოო აფთიაქები, სადაც იყიდება სხვადასხვა ვეტერინარული დანიშნულების წამლები (ინვეტი ჯგუფის მსგავსად)

გაითვალისწინეთ, რომ როგორც ადამიანებისთვის არსებობს კარგი და ცუდი ხარისხის ნივთები, ასევეა ცხოველებზე. შეგიძლიათ ნაკლებ ფასად ნახოთ ვოლიერი, მაგრამ ნუ დაზოგავთ ფულს საკვებში, ვიტამინში, ან წამალში და ნუ შეუძენთ მათ საეჭვო მაღაზიებში.

---

16: მედიკამენტები და მკურნალობის ხერხები:

ყველაზე მნიშვნელოვანი გაფრთხილება, რაც შემიძლია, რომ მე მოგცეთ, არის ის, რომ ცხოველებისთვის ადამიანების წამლები როგორც წესი არ არის რეკომენდებული. არსებობს წამლების კატეგორია, რომლებიც უბრალოდ მოკლავს ცხოველს ( მაგალითად იბუპროფენი) ამიტომ ბრმად არ ენდოთ ვეტერინარებსაც კი, მოიძიეთ ინფორმაცია ალტერნატიული წყაროებით. მაგალითისთვის შემიძლია მოგიყვებთ, რომ დედაჩემის თომას დანიშნული ჰქონდა აციკლოვირის ტაბლეტები, სავარაუდოდ დასმული ჰერპეს ვირუსის დიაგნოზის სამკურნალოდ, როგორც შემდეგ სანქტ პეტერბურგელ ვეტერინარ-ოფთალმოლოგთან დავაზუსტე, აციკლოვირის გამოყენება კატებისთვის აკრძალულია, იწვევს თავის ტვინის ქერქის დაზიანებას და სიკვდილს. მე გამიმართლა, რადგან ძალიან პატარა დოზა მქონდა დანიშნული და მცირე ხნით… ასევე, მაქსიტროლი, რომელსაც ჩვენი ვეტერინარები აქტიურად იყენებენ, საზღვარგარეთ აკრძალულია ცხოველებისათვის. იცოდეთ, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში მაქსიტროლის 2 კვირაზე დიდხანს გამოყენება ძალიან საშიშია. მაქსიტროლი იწვევს გლაუკომას კატებში.

ასევე გაითვალისწინეთ, რომ ტკივილგამაყუჩებლები საკმაოდ ცუდად გადააქვს ცხოველის ორგანიზმს. დარწმუნდით, რომ სხვა გამოსავალი არ გაქვთ და ისე მიეცით ტკივილგამაყუჩებელი ( მხოლოდ ვეტერინართან შეთანხმებით). მაგალითად მე, თიაქრის ოპერაციიდან მეორე დღეს ჩემს ფისოს, ვეტერინარის დანიშნულებით გავუკეთე კეტონალის ამპულა, ინსულინის შპრიცით 0.1 დოზა. საბედნიეროდ დამჭირდა მხოლოდ 1 ინექცია. შემდეგ, თავად მოერია ტკივილს. გადავამოწმე ალტერნატიული წყაროებით და კეტონალს ხმარობენ კატებისთვის.

https://www.petpoisonhelpline.com/pet-owners/basics/top-10-human-medications-poisonous-to-pets/ – კარგი სტატია წამლების შესახებ, რომლებიც ტოქსიკურია ცხოველისთვის + რჩევები

სუსტი გაუწყლოვნებისას (კუჭის აშლა, ღებინება, არა გრძელვადიანი) შეგიძლიათ ფისოს მისცეთ Rehydron (რეჰიდრონი) ან Humana Elektrolyt (ჰუმანა ელექტროლიტი), წყალში გახსნილი.

კუჭში გასვლაში დასახმარებლად, საჭიროების შემთხვევაში, შეგიძლიათ ფისოს დაალევინოთ Duphalac – ის სიროფი (რომლებსაც ბავშვებზეც იყენებენ), დოზირება შეათანხმეთ წონის მიხედვით ვეტთან.

Bifoform (ბიფოფორმი, იგივე ლინექსი) – ის წვეთები დაეხმარება თქვენს ფისოს ფაღარათის დამარცხებაში 🙂

ძლიერი გაუწყლოვნების დროს ქართველი ვეტარინარები იყენებენ გადასხმას, ძირითადად ხდება ფიზიოლოგიურის, რინგერის და გლუკოზის ინტრავენურად გადასხმა. თუ ვენის მოძებნა რთულია, ამ შემთხვევაში ხდება კან ქვეშ 3-3 საათში ერთხელ სითხის შეყვანა. არ მიიღოთ მსგავსი გადაწყვეტილებები თავად.

ერთ-ერთი ძლიერი იმუნოსტიმულატორი – რონკოლეიკინი, რომლის მოპოვებაც საქართველოში რთულია,  წამლის გახსნიდან ვადა აქვს 1 თვე.  ყოველთვის იკითხეთ ჯგუფებში, ჰკითხეთ ვეტერინარებს და წესით იშოვით.

Stomorgyl – ღრძილების ანთების საწინააღმდეგო ძალიან კარგი პრეპარატია. იყიდება სხვადასხვა დოზებით ზოომაღაზიებში. ოფიციალური გაიდლაინით მისი გატეხვა ან დაფხშვნა არ შეიძლება. სჯობს იყიდოთ პატარა დოზა და წონის მიხედვით მისცეთ რამდენიმა ( მაგალითად 2-იანი მისცეთ 4 კილო ფისოს 2 აბი) არ ჩააყაროთ დაფხშვნილი, დაალევინეთ მთლიანი წამალი.

---

17: როგორ ვიპოვოთ დაკარგული ფისო:

როგორც ზემოთ აღვნიშნე ფისოების გარეთ გაშვება გაუმართლებელია. მათი ცნობისმოყვარეობა და ცხოვრების სტილი კი შეგიძლიათ სხვადასხვა ხერხებით გაამრავალფეროვნოთ (საბელით სეირნობის მიჩვევა, თამაში, კატის აქსესუარები, ფანჯარასთან წვდომა და სხვ.) მაგალითად ჩემს ფისოს უყვარს სადარბაზოში სიარული, ამიტომ როდესაც დრო მაქვს მასთან ერთად გავდივარ და ერთად “ვათვალიერებთ” სადარბაზოს 🙂 თუმცა მუდმივად ვაკვირდები სად მიდის და რას სუნავს, შემდეგ კი საგულდაგულოდ ვუწმენდ მუცელს, კუდსა და თათებს ცხოველების სველი ხელსახოცით.  თუმცა ისინი მაინც ახერხებენ ხანდახან გაქცევას, ცნობისმოყვარეობის ან რაიმე მოვლენისგან შეშინებულები (ელვა, ჭექა-ქუხილი, ფეიერვერკი, ან „საშიში“ სტუმარი და დატოვებული ღია კარი საკმარისია)

ასეთ დროს, კარგია თუ ფისო დაჩიპულია, რაც ოდნავ ზრდის თქვენს შანსებს, რომ მოვლილ ფისოს ვინმე შეამჩნევს და შეამოწმებს კლინიკაში.

 ასევე ძალიან გამოსადეგია ნომრიანი ყელსაბამი.

თუმცა, ფისოები, როგორც წესი გაქცევის შემდეგ კიდევ უფრო შეშინებულები რაიმე ბნელ და მშვიდ გარემოში იმალებიან (ეს შეიძლება იყოს სხვენი, სარდაფი, მეზობლის მანქანის ქვეშ და სხვ.)

მას შემდეგ, რაც დარწმუნედებით, რომ ფისო სახლში არ არის (შეიძლება სახლშიც იყოს დამალული), დაიწყეთ ძებნა სახელით, იყიდეთ ყველაზე დაბალი ხარისხის და მძაფრი სუნის მქონე კატის საკვები ჟელე (მაგალითად ვისკასი), ან თინუსის კონსერვი (რომელიც გახსნილი უნდა გეჭიროთ ხელში), ეძებეთ სადარბაზოში, სხვენში, სარდაფში, გადაიხედეთ აივნიდან. აუცილელებლად განაახლეთ ძებნა ღამე, სიბნელეში და მაქსიმალურ სიმშვიდეში, გამთენიაც კარგი დროა.

მაქვს ერთი ასეთი იდეაც: ფისოებისთვის ნარკოტიკული ხასიათის ზეგავლენა აქვს ვალერიანს. შეგიძლიათ დაასხათ ვალერიანის წვეთები (მთელი ბოთლი დაასხით თუ საჭირო გახდა) თქვენი სახლის კართან. თუ ახლოს არის ფისო, შანსი არის, რომ ამ სუნზე გამოვიდეს. ეს ჩემი პირადი იდეაა, საბედნიეროდ მისი გამოყენება ჯერ არ დამჭირვებია.

პარალელურად შეგიძლიათ დაბეჭდოთ თქვენი ცხოველის ფოტო (სასურველია ჩანდეს კარგად და იყოს ფერად პრინტერზე დაბეჭდილი), თუ აქვს რაიმე დამახასიათებელი ვიზუალური ნიშანი მიუთითოთ ტექსტში და გამოაკრათ თქვენს უბანში. სასურველია თუ მიუთითებთ ჯილდოს, რადგან ადამიანები ასეთ დროს უფრო მოტივირებულები ხდებიან 🙂

ასევე შეგიძლიათ გამოიყენოთ სოციალური გვერდები, როგორც თქვენი ასევე სპეციალური ჯგუფები, დადოთ პოსტებიც და ასევე აკონტროლოთ სხვების პოსტები, ვინმე ხომ არ დადებს ინფორმაციას თქვენს ცხოველზე:

1. https://www.facebook.com/groups/petfinder.georgia/ – დაკარგული და ნაპოვნი ცხოველები ( ყველაზე დიდი ჯგუფი)
2. https://www.facebook.com/groups/1475140792707291/  – დაკარგული და ნაპოვნი ცხოველები ( შედარებით პატარა ჯგუფი)
3. https://www.facebook.com/groups/174023823370970/ – დაკარგული და ნაპოვნი ცხოველები ( შედარებით პატარა ჯგუფი)
4. https://www.facebook.com/dakarguli.da.napovni/?ref=br_rs – დაკარგული და ნაპოვნი ცხოველები ( შედარებით პატარა ჯგუფი)
5. https://www.facebook.com/groups/268260543219958/ – ფისომოყვარულთა კლუბი ( საქართველოს ფისომოყვარულთა კლუბის ოფიციალური ჯგუფი)
6. https://www.facebook.com/groups/1555729811412107/?ref=br_rs – ფისომოყვარულთა კლუბი ( შედარებით პატარა ჯგუფი)
7. https://www.facebook.com/groups/859601097400867/?ref=br_rs – ფისომოყვარულთა კლუბი ( შედარებით პატარა ჯგუფი)
8. https://www.facebook.com/groups/100228776728277/ – კატების მოყვარულთა კლუბი ( პატარა ჯგუფი)
9. https://www.facebook.com/AdminAMA/ – ცხოველთა მონიტორინგის სააგენტო ( სახელმწიფო სტრუქტურა), რომელიც შესაძლოა დაგეხმაროთ პოსტის გავრცელებით, ასევე ხშირად უნდა დარეკოთ და ამოწმოთ, ხომ არ შეიყვანეს თქვენი დაკარგული ფისო მათ სააგენტოში
10. https://www.facebook.com/geocatclub/ – საქართველოს ფისომოყვარულთა კლუბი (კერძო თავშესაფარი) შესაძლოა დაგეხმაროთ პოსტის გავრცელებით, ასევე ხშირად უნდა დარეკოთ და ამოწმოთ, ხომ არ შეიყვანეს თქვენი დაკარგული ფისო მათ თავშესაფარში
11. https://www.facebook.com/%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90-%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A9%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%AE%E1%83%9D-%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98-214499678684787/ – ცხოველთა გადარჩენის სახალხო ფრონტი ( კერძო გვერდი, რომელიც შესაძლოა დაგეხმაროთ პოსტის გავრცელებით).

---

18. მიუსაფარი ფისოს გაჩუქების ხერხები:

ფისოს აყვანის შემდეგ, თქვენი ცხოვრება რადიკალურად შეიცვლება 🙂 და თქვენთვის მიუსაფრების პრობლემები ბევრად უფრო „ხილული“ გახდება. შესაბამისად, შესაძლოა აღმოჩნდეთ ისეთ სიტუაციაში, როდესაც დაგჭირდებათ მიუსაფარი ცხოველის გაჩუქება (მაგალითად იპოვით სადარბაზოში უსუსურ კნუტს, რომელსაც მარტო ვერ დატოვებთ და აიყვანთ სახლში, მაგალითები და სიტუაციები უამრავია სამწუხაროდ).

იმისათვის, რომ მოახერხოთ ცხოველის გაჩუქება, სასურველია თუ დაბანთ და დაამუშავებთ მკბენარებზე (თუ სუსტად არ არის და შესაძლებელია), დაწერეთ ქართული შრიფტით ფისოს პოვნის ისტორია, ნათლად, ლაკონურად და საინტერესოდ და გაავრცელეთ თქვენს სოციალურ ქსელსა და სხვა ჯგუფებში: ⇓

• ფისომოყვარულთა კლუბები (რომლებიც ზემოთ მონიშნულია)
• https://www.facebook.com/groups/214670729490/ – ცხოველთა უფლებების კომიტეტი
• https://www.facebook.com/groups/513588562350836/ – მიუსაფარ ცხოველთა კლუბი
• https://www.facebook.com/groups/1963746493954871/ – ოთხი თათი და მე
• https://www.facebook.com/groups/1364443957015728/ – მომეცი თათი

არ გაგაღიზიანოთ უბრალოდ ლაიქებმა და გულებმა, ან „რა საყვარელიაა“ კომენტარებმა. ნებისმიერი აქტივობა და ჩართულობა თქვენს პოსტზე გამოიწვევს პოსტის უფრო ხშირად და უფრო მეტ ადამიანთან გამოჩენას მათ news  feed-ში (სიახლეების კედელზე), შესაბამისად გაჩუქების შანსიც იზრდება.

ძალიან ფრთხილად შეამოწმეთ პოტენციური გამჩუქებელი. არ ენდოთ კომენტარებს „მჰმჰ მე ვიშვილებ“, ან „მომიყვანეთ და მე მოვუვლი“ და მსგავს ზედაპირულ დამოკიდებულებებს. გამოჰკითხეთ პოტენციური პატრონი ყველა დეტალზე:

1. ასაკი ( არ გააჩუქოთ არასრულწლოვანებზე თუ თავად მშობელი არ დაგიკავშირდებათ)
2. საცხოვრებელი პირობები ( არ გააჩუქოთ  ნაქირავებში. კერძო სახლის შემთხვევაში დაკარგვის ალბათობაც ძალიან მაღალია, ამიტომ დარწმუნდით უსაფრთხოებაში. ნაქირავების შემთხვევაში ან საბოლოოდ სახლის პატრონი გააპროტესტებს, ან მუდმივად სახლის ცვლის პროცესში დაიკარგება, ყოფილა უამრავი მაგალითი).
3. ფინანსური შესაძლებლობა ( დარწმუნდით, რომ პოტენციურ პატრონს აქვს ელემენტარული შემოსავალი მაინც, რომ ფისოს ელემენტარული საჭიროებები მაინც დააკმაყოფილოს)
4. ოჯახის წევრების მზაობა და ინფორმირებულობა (ხშირად ცოლს უნდა და ქმარს არა და ა.შ.)
5. სხვა ცხოველების არსებობა სახლში (და მათი დამოკიდებულება ახალი ცხოველის მიმართ)

გარდა იმისა, რომ პოტენციური პატრონი შეიძლება უპასუხისმგებლო აღმოჩნდეს და ისე გააგდოს თქვენს მიერ გადარჩენილი და მოვლილი კნუტი გარეთ, რომ თქვენ არც დაგირეკოთ, არსებობს უარესი შემთხვევებიც, როდესაც ერთი ადამიანი სხვადასხვა ჯგუფში „აგროვებს“  კნუტებს და შემდეგ ისინი უგზო-უკვლოდ იკარგებიან. ამიტომ იყავით ფრთხილად. სასურველია თუ ფისოს საკუთარი ხელით მიიყვანთ ახალ ოჯახში.

შეგიძლიათ ფისო გააჩუქოთ კონტრაქტით – ხელშეკრულება ცხოველის გაჩუქების შესახებ (გადმოიწერეთ დოკუმენტი), რომელსაც დადებთ ახალ პატრონთან. კონტრაქტი მეტ გარანტიებსა და რისკების შემცირებას ნიშნავს.
ცხოველის მოვლის გამოცდილება არ არის აუცილებელი, მთავარია სურვილი და მონდომება. თუნდაც ამ ბლოგის საშუალებით ნებისმიერი მომავალი პატრონი შეძლებს თავისუფლად მოუაროს საკუთარ ფისოს.

გახსოვდეთ, ცხოველთა მონიტორინგის სააგენტო არ არის სამკურნალო დაწესებულება (კანონით და იურიდიულად)!!! მას მინიჭებული აქვს მხოლოდ პოპულაციის მართვის ფუნქცია, გარდა ამისა, მათ თავშესაფარში არის ვირუსის მუდმივი კერა. ქუჩის ფისოს რამდენიმე დღე სახელმწიფო თავშესაფარში დატოვება = მის 100%-იან დაინფიცირებას. შესაბამისად, როგორც ჯანმრთელი, ასევე ნებისმიერი მძიმე დაზიანებით, ვირუსით და ა.შ. ნაპოვნი ფისოს ერთადერთი გადამრჩენელი ხართ თქვენ, ჩვენ, ცხოველების მოყვარულები. ჯგუფებში ადამიანები ერთმანეთს ვეხმარებით, თანხით, ადამიანური და სხვა რესურსებით. სამწუხაროდ დღევანდელი რეალობა ასეთია. თუმცა ჩვენ ვიბრძვით ამ რეალობის შესაცვლელად და ჩაერთეთ თქვენც !!!

ფოტო ივენთიდან “გახდი სანტა მიუსაფარი ცხოველებისთვის”

სხვადასხვა ჯგუფებში შესაძლებელია გააკეთოთ ყოველთვიური, სტაბილური დონაციებიც განსაკუთრებული საჭიროების მქონე მიუსაფრების სამკურნალოდ/გადასარჩენად.

---

19: კანონი:

 გახსოვდეთ, კატისა და ძაღლის გაგდება, არაადამიანურად მოპყრობა, წამება, მოკვლა დანაშაულია !

გაეცანით კანონს და იცოდეთ თქვენი და თქვენი თუ მიუსაფარი ცხოველების უფლებები: ⇓

http://gspsa.org.ge/legislation/ – ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი და საჭირო ლინკი, “საქართველოს ცხოველთა დაცვისა და გადარჩენის საზოგადოება” – GSPSA – ს ოფიციალური ვეგ-გვერდის ლინკი, სადაც მითითებულია როგორც საქართველოს, ასევე საერთაშორისო კანონმდებლობები ცხოველების შესახებ. გაეცანით ყურადღებით და მოძებნეთ თქვენთვის საჭირო და საინტერესო კანონმდებლობა, რომელიც მითითებულია ლინკებად და კონკრეტული მუხლებით შეგიძლიათ მოძებნოთ სულ რამდენიმე წამში ყველა საჭირო ინფორმაცია. მადლობა ამისსთვის GSPSA -ს 

არ დაგეზაროთ და ნებისმიერ ფაქტზე დარეკეთ 112 -ში. შეგიძლიათ პირდაპირ მიაკითხოთ კრიმინალური პოლიციის რომელიმე ოფისს ( ხილიანის კუთხეში, პირველი არხის გვერდით არსებული პოლიცია ყველაზე ადეკვატურ რეაგირებას მოახდენს). თუ პოლიცია უპასუხისმგებლოდ მოეპყრობა თქვენს საქმეს დარეკეთ გენერალურ ინსპექციაში (126). გენერალურ ინსპექციასთან პრობლემები არ სურს არც ერთ პოლიციელს.

შექმენით სტატისტიკა, შექმენით პრეცენდენტი! პოლიციაში რაც უფრო მეტი ზარი განხორციელდება ცხოველების უფლებების დასაცავად, მით უფრო სწრაფად და ეფექტურად აღსრულდება კანონი.

---

20: როგორ ავიყვანოთ ფისო

ამაზე პასუხი ძალიან მარტივია:

• დაემატეთ ზემოთ ჩამოთვლილ ცხოველების ჯგუფებს, ჩამოსქროლეთ, გადაავლეთ თვალი იმ პოსტებს, რომელთა ავტორებიც აჩუქებენ ფისოებს – აარჩიეთ ისეთი, რომელსაც იმ მომენტში ყველაზე მეტად სჭირდება სახლი და წაიყვანეთ <3
• მიაკითხეთ საქართველოს ფისომოყვარულთა კლუბის თავშესაფარს – https://www.facebook.com/geocatclub/ და აიყვანეთ ნებისმიერი მათი ფისო, რომელიც სულმოუთქმელად ელოდება ახალ პატრონს
• დაუკავშირდით ცხოველთა მონიტორინგის სააგენტოს – 032 242 14 24 , იკითხეთ ჰყავთ თუ არა გასაჩუქებელი ფისო ( არის შემთხვევა, როდესაც დროებით მათ თანამშრომლებს შეფარებული ყავთ მიუსაფრები) და წამოიყვანეთ <3

•  

ან ყველაზე მარტივი, გადით თქვენს ეზოში, თქვენს უბანში, შეიხედეთ მანქანების ქვეშ, მაღაზიებთან, ბუჩქებში, შესაძლოა უსუსური კნუტი აღმოაჩინოთ თქვენგან სულ ორი ფეხის ნაბიჯზე, აიყვანეთ და აჩუქეთ სახლი <3

---

ბოლოს, სანამ დავასრულებდე, მინდა კიდევ ერთხელ გავუსვა ხაზი იმას, რომ ცხოველის მოვლა არც ისეთი დიდი თავის ტკივილია, როგორც ამ დაუსრულებელი ბლოგის კითხვის შემდეგ გგონიათ 🙂 კიდევ ერთხელ მოვიყვან ბავშვის გაჩენის მაგალითს – რომელიც ბეეევრად დიდი პასუხისმგებლობაა, ბევრად მეტ დროს, ხარჯებს და ადამიანურ რესურსს მოითხოვს, თუმცა ადამიანების უმეტესი ნაწილი შვილის გაჩენასა და აღზრდას უმკლავდება. ცხოველის ყოლას ძალიან ბევრი დადებითი მოაქვს. პირველ რიგში კი ისინი უსაზღვრო სიყვარულსა და ბედნიერებას გვჩუქნიან <3 

ჩემი ფისო აყვანამდე და აყვანის შემდეგ ⇓

ჩემი ჰიკო აყვანამდე და აყვანის შემდეგ ⇓

დედაჩემის თომა აყვანამდე და აყვანის შემდეგ: ⇓

ჩემი ნაპოვნი და გაჩუქებული ფეხნატკენი რიჩი ⇓

ჩემი ნაპოვნი და გაჩუქებული, სუპერ კომუნიკაბელური ფისო ⇓

ჩემი ნაპოვნი და გაჩუქებული, სუპერ გიგანტური სიმბა  ⇓

ჩემს მიერ ნაპოვნი და გაჩუქებული ბათუმელი მზის სხივი ⇓

ჩემს მიერ ნაპოვნი და ერთად გაჩუქებული დედაჩემის სხვენის კნუტები ⇓

ჩემს მიერ ნაპოვნი 1,5 თვის კნუწიკი, რომელიც ამჟამად გადის მკურნალობას საქართველოს ფისომოყვარულთა კლუბის თავშესაფარში (ძალიან დიდი მადლობა ამისთვის ნინი რთველს, რომელმაც გამოუვალი სიტუაციიდან მიხსნა) და ელოდება ახალ სახლსა და მზრუნველ ოჯახს <3 გამომეხმაურეთ და იშვილეთ <3 <3 <3 ⇓ ⇓ ⇓

ნუ იყიდი, აიყვანე, შეიფარე და გადაარჩინე !

( ვფიქრობ, ამით ყველაფერი ამოვწურე. მზად ვარ ჩემი ცოდნისა და კომპეტენციის ფარგლებში გიპასუხოთ ნებისმიერ ფორმატში. მაგრამ, პირველ რიგში კარგად გადაიკითხეთ ბლოგი, შესაძლოა თქვენს კითხვაზე პასუხი უკვე გაცემული მაქვს 🙂 )